زنان سرپرست خانواده و تلاش در جهت بهبود شرایط آنها

در خصوص ارائه خدمات به زنان سرپرست خانوار در هر کشوری نقاط مثبت و منفی یافت می‌شود که کشور ما نیز از این مقوله مستثنا نیست اما تلاش بسیار صورت گرفته تا این امر را به استانداردهای جهانی و اعلامیه‌ها و بیانیه‌های جهانی نزدیک کند.
توانمند‌سازی زنان یکی از راه کارهای ریشه‌ای است که دولت به آن پرداخته است. جشنواره‌های (زنان و تولید ملی) از سال ۱۳۹۱ تاکنون به همت ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار شهرداری تهران برگزار می‌شود. هدف از برپایی این جشنواره‌ها ارایه محصولات تولید شده در مراکز مهارت ‌آموزی تهران است که با استانداردی خوب راه‌اندازی شده‌اند ظرفیت‌ها و نیازها را مرتباً به روز کرده تا برنامه‌ریزی صحیحی داشته و همیشه در مسیر توانمند سازی خانواده‌ها قدم بردارند.
برگزاری کارگاه‌های آموزشی در راستای رشد فرهنگی اجتماعی کودکان با موضوع خانواده، ورزش و آشنایی با آسیب‌های اجتماعی برای زنان سرپرست خانوار در استان ها و شهرهای مختلف تحت نظارت ارگان‌های ذیربط از جمله کمیته امداد برگزار می‌شود.
بیمه تأمین اجتماعی زنان سرپرست خانوار از دیگر مقوله‌هاست که دولت نظر ویژه‌ای به آن دارد. این امر از طریق تحت پوشش قراردادن کمیته امداد و تأمین اجتماعی در استان‌ها و شهرهای کشور مورد بررسی و اجرا قرارگرفته که به بازنشستگی این زنان کمک می‌کند. به عنوان مثال می‌توان به تحت پوشش قرار گرفتن بیش از 1250نفر از زنان سبزوار اشاره کرد.
اما در کنار تلاش جوامع برای اینکه بتوانند شرایط مناسبی برای اینگونه زنان فراهم سازند نقصان‌هایی هم وجود دارد که کشور ما هم از آن بی بهره نیست. مثلا 28 درصد زنان بی‌سرپرست بی‌سواد مطلق هستند، 20 درصد از این زنان سواد تحصیلات ابتدایی، 17 درصد راهنمایی، 34 درصد دیپلم و یک درصد لیسانس و بالاتر دارند.
معضل دیگر کاهش سن آن‌ها و افزونی شمارشان می‌باشد که باید به صورت جدی مورد بررسی قرار گیرد. سن زنان سرپرست خانوار کاهش یافته است و شمار زنان فقیری که برای دریافت خدمات حمایتی به نهادهای مربوطه مراجعه می‌کنند در حال افزایش است. 81 درصد زنان سرپرست خانوار به علت فوت همسر، 14 درصد به علت طلاق و 5 درصد به علل دیگر سرپرستی خانواده را بر عهده گرفته‌اند. بنابر آمار یک میلیون و 49 هزار زن سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد امام قرار دارند. اما با تمام کاستی‌ها دولت در صدد است که کشور را به استانداردهای جهانی نزدیک کرده و منطبق بر اعلامیه و کنوانسیون‌های جهانی شرایط را برای زنان کشور فراهم کند. در ماده سه، دو میثاق مدنی و سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، کشورهای عضو دو میثاق متعهد شده‌اند که این حقوق را به طور یکسان برای همه زنان و مردان تضمین کنند. این ماده نه تنها بر حقوق برابر زنان و مردان در تمتع و انتفاع از حقوق بشر تاکید می‌کند، بلکه از دولت‌ها می‌خواهد که این اصل را یک حقیقت تلقی کنند.
کشور ما نیز با توجه به مواد این میثاق و استانداردهای جهانی در صدد است که شرایط را برای زنان که زیربنای جامعه هستند بهتر نماید. معاونت امور زنان و خانواده که مسئول رسیدگی به این امر در کشور ما می‌باشد با پیگیری این مقوله توانسته است به دستاوردهای قابل توجهی دست یابد که از جمله می‌توان موارد زیر را نام برد:
1-ارایه پیشنهاد تشکیل کارگروه حمایت اجتماعی از زنان سرپرست خانوار و نیازمند به وزارتخانه‌ها و مراکز و سازمان‌های مربوطه که تاکنون چندین جلسه برگزار گردیده است. نمایندگانی از صندوق جمعیت ملل متحد که سازمانی غیردولتی و فعال در حوزه حمایت و توانمندسازی این افراد است در این جلسات حضور داشته‌اند.
2- همایش "زنان نقش آفرینان عرصه اقتصاد و فرهنگ" برگزار شده است.
3- همایش معرفی طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار (پایلوت شهر‌ری) تحت عنوان بانوی تدبیر، سفیر امید برگزار شده‌است.
4- ساماندهی امور اقتصادی و توان‌افزایی زنان در مناطق آزاد ویژه اقتصادی، از جمله توسعه بازارچه‌های خود‌اشتغالی و مراکز عرضه محصولات تولیدی زنان بررسی شده‌است.
6- ارزشگذاری کار خانگی زنان و لحاظ آن در حساب‌های ملی انجام شده‌است.
اگر چه کشور در حوزه توسعه زنان و بخصوص در حمایت از زنان سرپرست خانوار، راه بسیار در پیش دارد و با چالش‌هایی متعدد روبروست اما تلاشهایی که در زمینه صورت می‌گیرد باعث امیدواری تمام کسانی است که در جهت توسعه کشور تلاش می‌کنند.

ساناز معززی

کارشناس ارشد حقوق بین الملل