اینترنت از ارکان توسعه پایدار

این مهم در اصول اولیه اعلامیه ها و میثاق های حقوق بشری مورد تأکید قرار گرفته است. با تحول زندگی بشر مفاهیم موجود در حقوق بشر از جمله آزادی‌های مختلف بشری نیز متحول می شوند. هرچند دهه‌ های پیش آزادی بیان و آزادی مطبوعات به عنوان عناصر بسیار پیشرفته حقوق بشر به شمار می‌رفتند، ولی امروزه و در سایه تحولات تکنولوژیک، بشر به حقوق جدیدی نیاز دارد که هر چند پایه‌های آن همان‌هایی است که پیش از این نیز مورد استناد بوده‌اند، اما با توجه به پیشرفت‌های جوامع بشری تغییر و تحولات لازم را به دست آورده‌اند. اینترنت از این جمله است.
امروزه در سراسر جهان، بیش از سه میلیارد نفر از مردم جهان به اینترنت دسترسی دارند. دسترسی به اینترنت از 6 درصد از جمعیت جهان در سال 2000 به 43 درصد در سال 2015 رسیده است. در نتیجه، 2/3 میلیارد نفر به یک شبکه جهانی از محتوا و برنامه های کاربردی متصل شده اند.
امروزه اینترنت به عامل مهم توانمندسازی برای دستیابی به توسعه تبدیل شده است و در حوزه های بسیاری از جمله آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، کشاورزی، اشتغال و تجارت دارای نتایج مثبتی بوده است. از سویی دیگر مواردی از جمله دستیابی به برابری جنسیتی و ترویج نوآوری و همچنین توسعه پایدار نیز توسط اینترنت تقویت شده است.

جایگاه اینترنت در اجلاس‌های بین‌المللی
با تأثیرگذاری فزاینده رسانه‌های نوین و شبکه‌های اجتماعی بر تحولات سیاسی و اجتماعی در سراسر جهان، نهادهای بین‌المللی درصدد برآمده‌اند تا بستر مناسب‌تری برای گردش آزاد اطلاعات در جهان مجازی فراهم کنند. در همین راستا شورای حقوق بشر سازمان ملل در اجلاس هفدهم، با صدور قطعنامه‌ای که به تأیید ۴۷ کشور عضو این شورا رسید، اعلام کرد که آزادی بیان آنلاین و آزادی اینترنت حقی است که باید توسط تمام کشورها محترم شمرده شود. در این قطعنامه تأکید شده‌ است اینترنت ابزاری مناسب برای دسترسی افراد به حقوقشان بوده و تأثیر مثبت و غیرقابل انکاری بر جوامع انسانی دارد و بنابراین دسترسی به آن جزو حقوق بشر به شمار خواهد آمد.
بر اساس این قطعنامه، کشورهای عضو این شورا موظفند دسترسی آسان و کم هزینه کاربران و شهروندان به اینترنت را فراهم آورند و این امر باید به یک هنجار مبدل شود. همچنین در اهمیت اینترنت در دنیای امروز همین بس که ارتباط نزدیک آن با دستور کار توسعه پایدار سال 2030 که در هفتادمین اجلاس مجمع عمومی تصویب شد، مورد تأکید بسیار قرارگرفته است و ارکان توسعه پایدار در جهان را در گرو دسترسی آزادانه به اینترنت برشمرده است. در این سند، فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک بخش مهم برای اجرای دستور کار توسعه پایدار مورد تأکید قرار گرفته است. لازم به یادآوری است این دستور کار مجموعه اهداف بلند پروازانه‌ای است که به طور قابل توجهی افزایش دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات و تلاش برای ارایه دسترسی جهانی و مقرون به صرفه را به رسمیت شناخته است و دسترسی به اینترنت در کشورهای کمتر توسعه یافته تا سال 2020 را به عنوان اصلی‌ترین اهداف این طرح جهانی مشخص نموده است. در همین ارتباط در دهمین گردهم‌آیی سالانه انجمن حاکمیت اینترنت نیز که 10 تا 13 نوامبر 2015 در برزیل برگزار شد و 5 هزار نفر به صورت حضوری و مجازی در آن شرکت داشتند، موضوعات مختلفی مانند امنیت سایبری، اینترنت و حقوق بشر، اینترنت و توسعه پایدار، مسایل و چالش های فراروی اینترنت مورد بررسی قرارگرفت. لازم به ذکر است در سال‌های اخیر برخی از سازمان‌های غیردولتی از اینترنت به منظور گفتگو پیرامون مباحث حقوق بشر بهره گرفته‌‌اند و موضوع رابطه بین اینترنت و حقوق بشر در حال تبدیل ‌شدن به یکی از مباحث مهم است. امید است با بهره‌گیری روزافزون بشر از فن‌آوری‌های جدید در حمایت از حقوق بشر؛ شاهد ارتقای هر چه بیشتر حقوق بشر باشیم.

فرزانه مستوفی فر
کارشناس ارشد روابط بین الملل

منابع:
(Internet Governance Forum ) IGF
www.un.org/millenniumgoals