به مناسبت روز جهانی یادآوری تجارت برده و الغای آن

در مغرب زمین از یونان باستان و رم قدیم گرفته تا کشورهای جدید اروپا، بردگی همواره وسیله استثمار و استعمار بوده‌است. یعنی توده‌های عظیمی از حقوق ملی و انسانی محروم می‌شدند و به عنوان برده و غلام در مزارع، معادن و کشتی‌ها به اعمال شاقه اشتغال داشتند.
سرانجام شورش بردگان در 23 آگوست سال ١۷۹١ در جزیره هیسپانیولا در دریای کارائیب، جنبشی را به جریان انداخت که به لغو برده‌داری منجر گردید. آنچه در جریان این شورش به دست آمد: رهایی از بردگی، استقلال این جزیره از سلطه استعماری و در نهایت الغای برده‌داری بود.
هرچند سازمان ملل متحد روز ۲٣ اگوست را به عنوان روز جهانی یادآوری تجارت برده و الغای آن نامگذاری کرده است تا جهانیان همه ساله در این روز تاریخ و پیامدهای برده‌داری را به خاطر بیاورند ولی همچنان آمار تعداد بردگان، بالاتر از هر دوره تاریخی دیگری است که بیشتر در جنوب آسیا بوده و اسیر بدهی‌های وام دهندگانشان هستند، که گاهی این بردگی تا نسل‌ها ادامه پیدا می‌کند. امروزه قاچاق انسان در درجه اول متوجه زنان و کودکان برای سوءاستفاده‌های جنسی و تجارت سکس است.
در تازه‌ترین و سومین گزارش شاخص جهانی "برده‌داری مدرن" در سال 2016 انتشار یافته‌است؛ بر وجود بیش از 45 میلیون برده در جهان اشاره شده‌است.
در این گزارش کشورهای آسیایی به کم‌کاری در برابر پدیده‌هایی چون قاجاق‌انسان، کار‌ اجباری، ازدواج اجباری، استثمار جنسی_تجاری و استفاده از انسان‌ها در ازای بدهی مالی و تسویه حساب به عنوان شاخص‌های ارزیابی پدیده برده‌داری مدرن، متهم شده‌اند.

طبق این گزارش 160 کشور و حوزه قضایی را بر اساس شاخص‌های مطالعاتی خود رتبه‌بندی کرده و برای ارایه این گزارش بیش از 42 هزار مصاحبه به 53 زبان در 25 کشور دنیا انجام شده‌است.

براساس این گزارش کشورهای آسیایی در صدر کشورهایی قرار دارند که در آنها پدیده برده‌داری مدرن رواج بیشتری دارد. 58 درصد از برده‌های مدرن در جهان در 5 کشورآسیایی قرار دارند که تعداد آنها 26.6 میلیون نفر برآورد شده‌است؛ کشور هند در صدر لیست قرار‌ دارد که در آن 18 میلیون و 350 هزار نفر در شرایط برده‌مدرن هستند. چین در رده دوم است و با 3.39 میلیون نفر در جایگاه بعدی قرار دارد و پس از این دو کشور، کشورهای پاکستان، بنگلادش و ازبکستان به ترتیب با 2.13 - 1.53 و 1.23 میلیون نفر در جایگاه سوم تا پنجم جا گرفته‌اند. کشور کره شمالی با دارا بودن 4.37 درصد از جمعیت خود در زمره برده‌های مدرن بیشترین درصد جمعیتی برده را در میان کشورهای جهان دارد.

نقشه جهانی پراکندگی بردگی مدرن در میان کشورهای مختلف در 5 قاره جهان

نقاط قرمز کانون برده‌داری مدرن و نقاط سبز مناطق عاری از این پدیده است.

نابرابری‌ها در جهان تا حد زیادی دارای ریشه‌هایی بین فردی‌است، که به سطوح جوامع ملی و جهانی تسری می‌یابد. نابرابری‌هایی که منجر به شکل‌گیری بحرانی چون برده‌داری مدرن شده‌است.
در حقیقت برده‌داری مدرن زمانی شکل می‌گیرد، که روابط بین فردی چه در جوامع غنی و چه فقیر برحسب بهره‌کشی انسانی تعریف شده و هر فرد به خود اجازه می‌دهد، برای کسب منافع بیشتر همنوع خود را مورد ستم و استثمار قرار‌دهد. پس در گام نخست باید موضوع روابط بین فردی مورد بررسی قرارگرفته و در ادامه مسوولیت سنگین دولت‌ها در قبال پاسداری از حقوق و آزادی‌های فردی و مدنی شهروندان مورد توجه قرار‌گیرد. پس الزامی‌است، قدرت‌های جهانی و دولت‌های ملی - که موثرترین کنشگران این نظام به شمار می‌روند- بدور از ملاحظات سیاسی، برای مقابله با چالش‌هایی نظیر برده‌داری مدرن دست به اقداماتی عملی زده و مسوولیت‌های خود بعنوان حامیان آزادی‌های فردی و حقوق بشری را به انجام رسانند.

نسیبه سادات علوی

منابع:

- The United Nations Information Center
- روزنامه استرالیایی "سیدنی مورنینگ هرالد"
- خبرگزاریی ایرنا