محکومیت شهرک سازی های اسرائیل در اراضی اشغالی

قطعنامه اخیر شورای امنیت
توقف شهرک سازی اسراییل عنوان قطعنامه (2334) شورای امنیت سازمان ملل است که بعد از 8 سال به عنوان اولین قطعنامه علیه اسراییل و بدون وتوی آمریکا در دسامبر 2016 به تصویب رسید. شورای امنیت سازمان ملل، پیش نویس قطعنامه توقف فوری فعالیت های شهرک سازی رژیم صهیونیستی در اراضی اشغالی فلسطینیان را تصویب کرد. این پیش نویس با 14 رای موافق در مقابل یک رای ممتنع آمریکا تصویب شد. ارائه دهندگان این پیش نویس، کشورهای نیوزلند، مالزی، ونزوئلا و سنگال بودند.

در این قطعنامه تاریخی که پس از 37 سال بدون وتوی آمریکا علیه رژیم صهیونیستی صادر شد، از این رژیم خواسته شده است تا شهرک سازی در سرزمین های اشغالی فلسطینی از جمله شرق بیت المقدس را فورا و به طور کامل متوقف کند. در این قطعنامه همچنین تاکید شده است: «شهرک سازی اسرائیل، بقای راه حل دو کشوری را به شدت به خطر می اندازد و مانعی در برقراری صلح است.» این قطعنامه با یادآوری تعهد موجود در نقشه راه 4 گانه از سوی قطعنامه 1515 (2003)، خواستار توقف همه فعالیت‌های شهرک‌سازی اسرائیل شده است.

در بخشی از متن قطعنامه چنین می¬خوانیم که شورای امنیت با تأکید بر قطعنامه‌های مرتبط:
(1) تاکید می‌کند که ایجاد شهرک‌ها توسط اسرائیل در سرزمین‌های اشغال‌شده فلسطین از سال 1967، از جمله «اورشلیم شرقی» فاقد اعتبار قانونی است و نقض آشکار قوانین بین‌المللی و مانعی برای دست‌یابی به راهکار دو دولتی قلمداد می‌شود.
(2) بار دیگر تأکید می کند که اسرائیل فورا و کاملا تمامی فعالیت‌های شهرک‌سازی در اراضی اشغالی فلسطین، از جمله اورشلیم شرقی را متوقف کرده و به تمامی تعهداتش در این زمینه کاملاً عمل کند.
(3) تاکید می‌کند که هیچ تغییری در مرزهای 4 ژوئن 1967، از جمله درباره اورشلیم را مگر تغییرات مورد توافق طرف‌ها از طریق مذاکره را به رسمیت نخواهد شناخت.
(4) تاکید می‌کند که توقف فعالیت‌های شهرک‌سازی برای نجات راهکار دو دولتی ضروری است.
(5) از تمامی کشورها می‌خواهد با در نظر گرفتن پاراگراف 1 این قطعنامه در تعاملات خود بین اراضی مربوط به کشور اسراییل و اراضی اشغال‌شده از سال 1967 تمایز قائل شوند.
(6) خواستار گام‌های فوری برای جلوگیری از اقدامات خشونت‌آمیز علیه شهروندان، اعم از اقدامات تروریستی و اقدامات تحریک‌آمیز و تخریب‌گری است.
(7) از دو طرف می‌خواهد بر اساس قوانین بین‌المللی و توافقات و مذاکرات قبلی برای حفظ آرامش و خویشتنداری و جلوگیری از اقدامات تحریک‌آمیز اقدام کنند و از لفاظی‌های تحریک‌آمیز و تنش‌زا خودداری کنند.

طی سالیان طولانی درگیری میان اسرائیل و فلسطین، قطعنامه ها و اقدامات مختلفی از سوی سازمان ملل اعمال شده است که به اجرای حقوق بشر، حقوق بشردوستانه و همچنین مساله توقف شهرک سازی اسراییل تاکید کرده است، ساختن شهرک ها در اراضی اشغالی فلسطین یکی از مسایل عمده ایست که مذاکرات صلح را با مانع روبرو کرده است بنابراین مساله فلسطین و اسرائیل، فقط در قالب درگیری میان طرفین نیست، بلکه یک موضوع بین المللی است که کل جامعه بین المللی با آن درگیر است و تهدید علیه صلح و امنیت بین المللی است.
منابع حقوق بین الملل اشغال شامل منابع قراردادی - مقررات لاهه 1899 و 1907، کنوانسیون چهارم ژنو 1949و پروتکل الحاقی 1977- و همچنین حقوق بین الملل عرفی - قطعنامه های شورای امنیت و آراء محاکم بین المللی- می باشد. اسرائیل از ابتدای اعلام موجودیت همواره حقوق بین الملل را در مناطق اشغالی فلسطین نقض کرده است.
با تصویب قطعنامه (2334) شورای امنیت و با سابقه طولانی مدت برخی دولتها در حمایت از جنایات رژیم صهیونیستی در عرصه بین المللی به ویژه با استفاده از حق وتو در شورای امنیت می توان این را نشانه ی عزم جامعه جهانی در پایان بخشیدن به اشغالگری رژیم صهیونیستی و زنده کردن حقوق مردم فلسطین، به شمار آورد.
بار دیگر مسئله فلسطین بر صدر اخبار آمده و موجب شده تا جامعه جهانی، نسبت به موضوع نقض حقوق اولیه فلسطینیان حساس شود. رای مثبت 14 عضو از 15 عضو شورای امنیت که در میان آنها، روسیه، انگلیس، فرانسه و چین هم هستند و رای ممتنع آمریکا که پیش از این به طور مداوم، قطعنامه های ضد اسرائیلی را وتو می کرد بیانگر اینست که دولت ها تحت فشار مردم خود و افکار عمومی جهانی می باشند و باید نسبت به مسئله اشغالگری و نقض مکرر حقوق بشر و حقوق بشردوستانه واکنش نشان دهند.
شاید بتوان چنین قطعنامه ای را به عنوان زنگ خطر برای مقامات تل آویو در نظر گرفت که متوجه شوند اقدام آنان با بی تفاوتی جامعه جهانی، روبه رو نخواهد شد و افکار عمومی جهانی، منتظر برخورد با اقدامات خلاف اصول اسرائیل هستند. از سوی دیگر تجربه جامعه بین الملل نشان می دهد که رژیم صهیونیستی به کنوانسیون ها و الزامات حقوقی بین المللی پای بند نبوده است، امید است این قطعنامه تنها بر روی کاغذ نباشد و به شکل عملی اجرا شود. شاید بتوان گفت رای ممتنع آمریکا هشداری برای تنهایی رژیم صهیونیستی به شمار آید و محکوم کردن قدرت های بزرگ از نقض قوانین بین المللی توسط رژیم صهیونیستی می تواند قوت قلبی برای مردم فلسطین باشد.
اغلب دولت¬ها هم واکنش مثبتی به این قطعنامه داشتند. جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد از هر گونه اقدامی که متضمن حمایت از تحقق خواسته¬های فلسطینیان و تقویت جایگاه بین‌المللی فلسطین و در جهت مخالفت با اشغال‌گری رژیم صهیونیستی باشد استقبال می‌کند. کشورهای فرانسه، ترکیه، قطر، بلژیک و همچنین جنبش مقاومت اسلامی فلسطین(حماس) از تصویب این قطعنامه استقبال کردند و خواستار توقف شهرک سازی شدند. حماس همچنین خواستار ادامه و افزایش مواضع عادلانه جامعه جهانی در خصوص مساله فلسطین شد. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی با صدور بیانیه ی اعلام کرد این رژیم به مفاد قطعنامه¬ی شورای امنیت پای بند نخواهد بود.

تاریخچه شهرک سازی
پس از تشکیل اولین کنگره صهیونیست‌ها در سال 1897 میلادی، انتقال یهودیان به فلسطین، در راستای اجرای سیاست شهرک ‌سازی‌ ویهودی‌نشین کردن سرزمین‌های اشغالی به منظور یهودی‌سازی و اشغال سرزمین‌های جدید در دستورکار صهیونیست‌ها قرار گرفت. براین اساس، از سال 1967 میلادی، شهرک ‌سازی و اسکان یهودیان در سرزمین‌های اشغالی، با طرح بزرگ شهرک ‌سازی «ایگال آلون» آغاز شد.
نکته قابل توجه در این اقدامات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی، آنست که کلیه شهرک‌هایی که توسط صهیونیست‌ها در مناطق اشغالی ساخته شده است، غیرقانونی می‌باشد و مغایر با مجموعه قوانین 1907 لاهه، کنوانسیون چهارم ژنو و قطعنامه‌های سازمان ملل است و گسترش آن‌ها نیز نقض تعهداتی است که رژیم صهیونیستی بر اساس موافقتنامه‌های بین‌المللی از جمله نقشه‌راه و نیز گزارش «میچل» به اجرای آن‌ها متعهد شده است. علاوه بر این، صهیونیستها با انتخاب زمین¬هایی در عمق مناطق فلسطینی نشین به عنوان شهرک و سپس به بهانه تأمین امنیت این مناطق، اشغال خود رابه عمق سرزمینهای فلسطینیان گسترش داده اند.
همچنین اقدامات خرابکارانه و تلاش¬های ضد انسانی صهیونیستهای شهرک نشین علیه فلسطینیان مجاور، راهی برای کوچاندن و آوارگی فلسطینیان به حساب می آید. صهیونیستهای شهرک نشین علاوه بر حملات مسلحانه به مناطق فلسطینی نشین، ناامن کردن این مناطق و وارد ساختن خسارتهای مادی و جانی بر آنها، گاه با آلوده کردن منابع آب و محیط زیست منطقه از طریق مواد شیمیایی و بیولوژیک مبارزه ای ناجوانمردانه را علیه فلسطینیان در پیش گرفته اند، تا از این طریق بتوانند فلسطینیان را به مهاجرت مجبور سازند. شهرک ها در کرانه باختری رود اردن و بیت‌المقدس شرقی ساخته شده اند. این شهرک‌ها مطابق حقوق بین‌الملل غیرقانونی محسوب می‌شوند، اما اسرائیل این مساله را قبول ندارد. مطابق قوانین بین المللی ساخت شهرک در سرزمین های اشغال شده پس از سال 1976 توسط رژیم صهیونیستی غیرقانونی است. ماده 46 مجموعه قوانین 1907 لاهه اظهار می‌دارد «دولت اشغالگر نمی‌تواند املاک تحت اشغال خود را مصادره کند.» در ماده 49 کنوانسیون چهارم ژنو نیز آمده است «هیچ دولتی نمی‌تواند شهروندان خود را به سرزمین‌هایی که اشغال و تصرف کرده، مهاجرت دهد و اقداماتی به عمل آورد که باعث تغییر جمعیتی آنجا شود.» قطعنامه 446 شورای امنیت سازمان ملل در سال 1979، رژیم صهیونیستی را به نقض حقوق بین‌الملل به علت ساخت شهرک‌ها متهم کرده و از آن خواسته است که مفاد کنوانسیون ژنو را در این رابطه اجرا کند چون کرانه باختری و نوار غزه طبق حقوق بین‌الملل مناطق اشغال شده محسوب می‌شود، رژیم صهیونیستی که نیروی اشغالگر آن است، مجاز به ساخت و ساز در آن‌ها نیست.

نویسنده: شبنم اربابیان، کارشناسی ارشد حقوق بین الملل

منبع عکس: farhangnews.ir

منابع:
http://www.un.org/webcast/pdfs/SRES2334-2016.pdf
http://www.ana.ir
http://www.farsnews.com
https://www.tasnimnews.com
http://www.yjc.ir
The Fourth Geneva Convention 1949