تخریب سیستم مراقبت‌های بهداشتی در یمن و تاثیر آن بر کودکان

این سازمان از دسامبر 2016 تا ژانویه 2017 گروهی را جهت مصاحبه با فعالان حقوق بشر، پرسنل پزشکی و بیماران فعلی و سابق به یمن اعزام نمود و به بررسی حمله به بیمارستان‌ها و تاثیر آنها بر سلامت کودکان پرداخت.
در ابتدای این گزارش آمده است، درگیری‌های جاری در یمن که از مارس 2015 به این سو تشدید شده، منجر به فروپاشی قریب‌الوقوع سیستم مراقبت‌های بهداشتی بسیار شکننده این کشور خواهد شد.
این گزارش به نقل از "دفتر هماهنگی سازمان ملل متحد در امور بشردوستانه" (OCHA) اذعان دارد که از ژانویه سال 2017، تنها 45 درصد از تجهیزات پزشکی در یمن قابل استفاده هستند که همین مقدار هم در بخش دارو، تجهیزات و کارکنان با کمبود شدید روبرو هستند؛ در 36 درصد مراکز تنها بخشی از آنها قابل استفاده می‌باشد و 17 درصد از مراکز بهداشتی نیز به صورت کامل تعطیل شده‌اند.
به گفته این نهاد، تنها دو مرکز از هر پنج مرکز درمانی در یمن قادر به تشخیص و درمان مالاریا و سایر بیماری‌های عفونی و یا ارائه مراقب‌های بهداشتی و خدمات آزمایشگاهی پایه را دارند.
این گزارش می‌افزاید، از دسامبر سال 2016، بیش از 18 میلیون یمنی -69 درصد از کل جمعیت یمن- نیاز به کمک‌های انسان دوستانه دارند، و تقریبا 15 میلیون یمنی، فاقد دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی مناسب هستند. بسیاری از تجهیزات پزشکی به طور غیرمستقیم در طول جنگ آسیب دیده است؛ با این حال، بسیاری از آنها نیز به طور مستقیم توسط طرفین درگیر، مورد حمله قرار گرفته است.
در این گزارش آمده است، شماری از حملاتی که در این گزارش مستند شده، در تعریف حمله به بیمارستان‌ها و افراد حفاظت شده مربوطه که از سوی دستورالعمل راهنمای سازمان ملل متحد در قطعنامه 1998 شورای امنیت ارائه شده بود، گنجانده شده که به موجب آن بر حفاظت از تجهیزات پزشکی و پرسنل، در درگیری‌های مسلحانه تاکید نموده است.
این نهاد بین‌المللی خاطرنشان می‌کند، با توجه به گزارش سالانه 2016 دبیر‌کل سازمان ملل درباره کودکان و درگیری‌های مسلحانه، حداقل 59 حمله علیه تجهیزات و پرسنل پزشکی در سال 2015 انجام شده است؛ باوجود این که دبیرکل در این گزارش برای مدت کوتاهی (پنج روز) نام ائتلاف به رهبری عربستان را در میان لیست سیاه ناقضان حقوق کودک سازمان ملل قرار داد، اما پس از آن، استفان دوجوریک، سخنگوی "بان کی‌ مون" گفت که دبیرکل { وقت} سازمان ملل، با پیشنهاد عربستان سعودی برای بررسی مشترک سند‌ها و مدارکی که در گزارش سازمان ملل مورد استناد قرارگرفته، موافقت کرده و به این ترتیب نام ائتلاف به رهبری عربستان سعودی از فهرست ناقضان حقوق کودک حذف شد. این در حالی است که به گفته بان کی مون، تا آن زمان ۵۱۰ کودک به دنبال حمله‌های این ائتلاف، کشته و ۶۶۷ کودک دیگر هم زخمی شده‌ بودند.
گزارش مزبور می‌افزاید، در همین رابطه صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) نیز در گزارشی اعلام داشته در مدت زمانی بین 26 مارس 2015 تا 31 دسامبر 2016 طرف‌های درگیر 93 حمله را علیه بیمارستان‌ها انجام داده‌اند. همچنین در گزارش کمیته بین‌المللی صلیب سرخ (ICRC)آمده است از مارس 2015 تا مارس 2017 طرفین درگیر، بیش از 160 حمله را از طریق حملات هوایی، بمباران، یا با استفاده از مواد منفجره دست‌ساز، علیه تاسیسات و پرسنل پزشکی مرتکب شده‌اند.
نویسندگان گزارش اذعان دارند، علاوه بر این، محاصره دریایی یمن از سوی ائتلاف به رهبری عربستان سعودی، واردات موادغذایی و همچنین تدارکات لازم برای استفاده از تجهیزات پزشکی، از جمله دارو و سوخت را به شدت محدود نموده است.
از سویی دیگر، تعلیق پروازهای تجاری به فرودگاه صنعا از ماه اوت 2016 مانع مسافرت حدود 20000 غیرنظامی به خارج از این کشور جهت درمان پزشکی برای صدمات ناشی از جنگ، و همچنین بیماری‌های مزمنی که درمان آنها در حال‌حاضر در یمن تقریبا غیرممکن می‌باشد، شده است.
این گزارش تاکید دارد، 24 ماه درگیری مسلحانه در یمن و حمله به تاسیسات و پرسنل پزشکی آن و همین‌طور محاصره این کشور چالش‌های زیادی را برای سلامت کودکان در پی داشته است. بر این اساس، دفتر هماهنگی سازمان ملل متحد در امور بشردوستانه اذعان دارند، یمن با بزرگترین بحران انسانی در جهان روبه‌رو است. با این حال، تا مارس 2017 تنها 6 درصد از 2.1 میلیارد دلار کمک مالی مورد درخواست سازمان ملل، برای برای تهیه غذا و سایر امکانات ضروری تامین شده است.
به گفته این نهاد بین‌المللی، این کشور در آستانه قحطی است؛ بیش از 3 میلیون کودک و زنان باردار یا شیرده از‌جمله 462000 کودک زیر 5 سال، از سوء‌تغذیه حاد رنج می‌برند. علاوه بر این، از ماه مارس سال 2015، بر تعداد کودکانی که از بیماری‌های قابل پیشگیری، از جمله عفونت تنفسی‌حاد و بیماری اسهال رنج می‌برند، افزایش قابل‌توجهی مشاهده می‌شود. با این حال، دسترسی کودکان به منابع مورد نیاز برای درمان، به دلیل حملات هدفمند علیه تجهیزات و پرسنل پزشکی و محاصره این کشور، به طور چشمگیری کاهش یافته است.
به گزارش یونیسف، تقریبا هر 10 دقیقه یک کودک در یمن بر اثر عوامل قابل پیشگیری، مانند سوءتغذیه، اسهال و عفونت دستگاه تنفسی، جان خود را از دست می‌دهد.

مرضیه عزیزیان

پژوهشگر مسایل حقوق بشر

عکس:afkarnews.ir