انتقاد گسترده نهادهای حقوق بشری از کشتار غیرنظامیان در حملات ائتلاف به رهبری آمریکا

بمباران‌ این مناطق در سه سال گذشته یکی از اصلی ترین عوامل کشتار غیرنظامیان سوری و عراقی بوده است. در همین ارتباط وزارت دفاع آمریکا، پنتاگون هم کشته شدن ۴۵۷ غیرنظامی در جریان حملات هوایی ائتلاف به مواضع داعش را تایید کرده است. ضمن این که زیرساخت‌های این دو کشور نیز به شدت ویران شده است.
به گفته ناظران بین‌المللی، این ائتلاف هیچ راهبرد روشنی ندارد و نتوانسته است به فعالیت این گروهک تروریستی پایان دهد و یا حتی فعالیت‌های آن را محدود کند.
در تازه‌ترین حملات نیروی هوایی ائتلاف به مواضع داعش در سوریه در تاریخ 25 می، دست‌کم ۱۰۰ غیرنظامی از جمله ده‌ها کودک کشته شدند. این حملات به شهر میادین که در کنترل داعش است صورت گرفت؛ به گزارش ناظران حقوق بشر سوریه، بخشی از قربانیان خانواده‌هایی بودند که از رقه گریخته و در ساختمان شهرداری این شهر پناه گرفته بودند.
این درحالی است که سازمان ملل متحد طی هشداری اعلام نمود این غیرنظامیان هستند که به طور فزاینده‌ای تاوان افزایش حملات هوایی علیه مواضع داعش را می‌پردازند.
روپرت کولویل، سخنگوی کمیسر ارشد حقوق بشر سازمان ملل متحد، ضمن محکوم کردن اقدام داعش در استفاده از غیرنظامیان به عنوان سپر انسانی که موجب تلفات بیشتر آنها شده تاکید کرد: «روشن نیست که اصول و موازین بین‌المللی تا چه اندازه توسط نیروهای هوایی درگیر در مبارزه با داعش رعایت می‌شود.»
وی همچنین با اشاره به حمله نیروهای ضدداعش به جنگجویان داعش افزود که «صرف این‌که داعش منطقه‌ای را اشغال کرده به معنای این نیست که جانب احتیاط نباید رعایت شود. غیرنظامیان در مناطق تحت کنترل داعش یا دیگر گروه‌ها باید تحت حفاظت باشند.»
در همین ارتباط پنتاگون گزارش نتایج حاصل از تحقیقات خود درخصوص حملات هوایی مرگبار 17 مارس در غرب موصل را در حالی منتشر نمود که به گفته این نهاد طی آن بیش از 100 غیرنظامی کشته شدند؛ هرچند ناظران مستقل اذعان داشتند رقم واقعی چندین برابر بالاتر از این تعداد است.
"فرح السراج"، نماینده استان نینوا، در این رابطه اعلام کرد شمار قربانیان حمله 17 مارس به منطقه مسکونی "جدیده" در غرب موصل به بیش از 260 کشته رسیده است.
دفتر حقوق بشر سازمان ملل نیز در ماه می گزارش داد از اواسط فوریه تاکنون دستکم 300 غیرنظامی در حملات هوایی تحت فرمان امریکا علیه داعش در بخش غربی موصل کشته شده‌اند که 140 تن از آنها به حمله هوایی 17 مارس به یک ساختمان در این شهر مربوط می‌شود.
از سوی دیگر ارتش آمریکا در تاریخ 25 مارس نیز حمله نیروهای ائتلاف به منطقه‌ای در شهر موصل را که تحت کنترل تروریست‌های داعش است، تایید کرده و اعلام کرد در این حمله بیش از ۲۰۰ غیرنظامی کشته شده‌اند.
در ارتباط با این حملات، سازمان عفو بین‌الملل در تاریخ 28 مارس تاکید کرد که حملات هوایی ائتلاف آمریکایی در موصل که به کشته شدن صدها غیرنظامی انجامید، قوانین بین‌المللی را نقض کرده است. عفو بین‌الملل آورده است: «مدارک و دلایلی که در شرق موصل گردآوری شده است، نشان می‌دهد که حملات ائتلاف به تخریب کامل منازل بر سر خانواده‌هایی در داخل آنها سکونت داشتند، انجامید.»
عفو بین‌الملل ائتلاف آمریکایی را متهم کرد که در اتخاذ تدابیر احتیاطی لازم برای جلوگیری از کشته‌شدن غیرنظامیان در هنگام حملات شکست خورده است.
از سوی دیگر در حالی که فرماندهی مرکزی امریکا طی بیانیه‌ای در اول آوریل مدعی شده بود که در مجموع 18 هزار و 645 حمله هوایی در بازه زمانی اوت 2014 تا فوریه 2017 در سوریه و عراق تنها 396 غیرنظامی کشته شده‌اند، گروه دیده‌بان حقوق بشر در سوریه اعلام کرد، 42 هزار و 234 حمله هوایی طی سال‌های 2014 تا 2017 در سوریه صورت گرفته و تعداد کشته‌شدگان بسیار بیشتر از آن چیزی است که دولت آمریکا اعلام کرده است.
سازمان غیردولتی "ایروارز" که مقرش در بریتانیا است و به بررسی شمار تلفات غیرنظامیان در حملات ائتلاف در عراق و سوریه می‌پردازد، نیز اعلام کرد آمارهای منتشر شده از سوی مقامات امریکایی بسیار محتاطانه است. ایروارز اعلام کرد، از زمان آغاز حملات ائتلاف تحت رهبری امریکا به عراق و سوریه تاکنون دستکم 3 هزار و 164 غیرنظامی کشته شده‌اند. ایروارز همچنین از دریافت گزارش‌های فراوان مبنی بر تلفات غیرنظامیان بعد از به قدرت رسیدن ترامپ خبر داده است.
تمامی این انتقادها در شرایطی صورت گرفته که "جیمز ماتیز" وزیر دفاع ایالات متحده در تاریخ 28 می تلفات غیرنظامیان در نبرد این کشور با داعش را امری اجتناب‌ناپذیر و مطابق با ضرورت‌های عملیات نظامی خواند و افزود: «کشته شدن غیرنظامیان در جنگ علیه تروریسم جزئی از "واقعیت زندگی" است و آمریکا تمام توان خود ر ا بکار بسته تا گروه تروریستی داعش را با کمترین خسارت‌ ناخواسته، از میان بردارد.»
اخیرا سازمان ملل هم درباره گزارش‌های منتشرشده مبنی بر کشته‌شدن غیرنظامیان در حملات هوایی در غرب موصل به‌شدت ابراز نگرانی کرده است.
بنا به اعلام سازمان ملل، حدود ۶۰۰ هزار غیرنظامی همچنان در غرب موصل هستند که ۴۰۰ هزار نفر از آنها در بخش قدیمی شهر گرفتار شده‌اند.
دوناتلا رورا، مشاور ارشد عفو بین‌الملل در امور بحران‌ نیز از کشتار تکان‌دهنده‌ غیر‌نظامیان در مناطق مسکونی واقع در شرق موصل از سوی ائتلاف به رهبری آمریکا به شدت انتقاد نمود و آن را یک الگوی نگران‌کننده خواند.

مرضیه عزیزیان

پژوهشگر مسایل حقوق بشر