2.3 میلیارد نفر در جهان همچنان به سرویس‌های بهداشتی دسترسی ندارند

سازمان ملل متحد از سال 2001، روز 19 نوامبر (28 آبان‌ماه) را روز جهانی توالت نام‌گذاری کرده است. هدف از انتخاب یک روز در سال برای این مناسبت نمادین، بالابردن سطح آگاهی جوامع درخصوص آسیب‌هایی است که عدم استفاده از سرویس‌های بهداشتی برای انسان و کره زمین ایجاد می‌کند و نیز تأکید بر حق برابر همه انسان‌ها در دسترسی به سرویس بهداشتی است. بر این اساس سازمان ملل اعلام می‌دارد، جمعیت ۷ میلیارد نفری کره زمین، جامعه جهانی و فعالان محیط زیست را بر آن داشته است که مسئله کمبود توالت را به عنوان یک بحران جهانی در نظر بگیرند. بحرانی که هم‌ردۀ جنگ، کمبود آب و غذای سالم ارزیابی می‌شود. در همین راستا، از سال ۲۰۰۱ میلادی، سازمان بین‌المللی توالت با شرکت 53 کشور جهان در سنگاپور تأسیس شده تا سرویس بهداشتی مدرن را در سراسر جهان توسعه دهد.
بنابر اعلام وب‌سایت سازمان ملل، "فاضلاب در سال 2017 " موضوع روز جهانی توالت در سال جاری بود که روز یکشنبه 28 آبانماه مطرح شد. سازمان بهداشت جهانی، در گزارشی به همین مناسبت اعلام کرد، علی‌رغم پیشرفت‌های عظیمی که در زمینه‌های فناوری، علم و صنعت در طول قرون گذشته صورت پذیرفته، میلیون‌ها نفر در سراسر جهان هنوز به توالت دسترسی ندارند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، یکی از اهداف توسعه پایدار، دسترسی همگان به بهداشت، به نیم رساندن فاضلاب‌های رهاشده و افزایش بازیافت ضایعات و فضولات انسانی، و استفاده مجدد ایمن و بهداشتی از آن است.
در گزارش این نهاد آمده است، از سال 2015 حدود ۲ میلیارد و 300 میلیون نفر در ساسر جهان در شرایط بهداشتی نامناسب زندگی می‌کنند؛ همچنین ۴۰ درصد از مردم دنیا هنوز به سرویس بهداشتی تمیز و حتی سرویس بهداشتی دسترسی ندارند، حدود 60 درصد از جمعیت جهان، یعنی تقریباً 4.5 میلیارد نفر، به توالت خانگی و امن دسترسی ندارند و از سوی دیگر 10 درصد از مردم نیز هم مجبور هستند در فضای باز نیاز خود به توالت را برطرف نمایند. گزارش فوق می‌افزاید، تنها 39 درصد از جمعیت جهان، از توالتی استفاده می‌کنند که با سیستم فاضلاب ایمن و بهداشتی مرتبط است؛ همچنین اعتقاد بر این است که 10 درصد از جمعیت جهان، غذاهایی را مصرف می‌کنند که آلوده به فاضلاب است و 1 میلیارد و 800 میلیون نفر از مردم جهان از منابع آب ناسالمی استفاده می‌کنند که در برابر آلودگی از فاضلاب دستشویی‌ها محافظت نشده است؛ و به ‌طور کلی 80 درصد فاضلاب تولیدشده در جهان بدون تصفیه، به اکوسیستم بازمی‌گردد.
گزارش‌ سازمان ملل حاکی از آن است که در این میان، زنان و کودکان از مهم‌ترین قربانیان این بحران به شمار می‌آیند. به گفته این نهاد، زنان و دخترانی که در فضای باز نیاز خود به توالت را برطرف می‌کنند، اغلب در معرض تجاوز و سایر اشکال خشونت‌آمیز جنسی قرار می‌گیرند. به گفته سازمان عفو بین الملل، میلیون‌ها زن و دختر باید حداقل 300 متر از خانه‌های خود دور شوند تا محل مناسبی را برای رفع نیاز به سرویس بهداشتی بیابند. همچنین اعلام شده است که تاکنون مادران زیادی در سراسر جهان کودکان خود را بر اثر ذات‌الریه و اسهال عفونی از دست داده‌اند. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، عامل اصلی این دو بیماری عدم دسترسی به سرویس بهداشتی بوده است.
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی هند، که به عنوان یکی از قدرت‌های هسته ای جهان پذیرفته شده است، در صدر کشورهایی است که بسیاری از جمعیت ساکن در آن، در خانه خود توالت ندارند؛ تقریبا 818 میلیون نفر در هند از داشتن توالت خانگی محروم هستند؛ در چین، این رقم 607 میلیون، اندونزی 109 میلیون، نیجریه 103 میلیون و پاکستان 98 میلیون نفر می‌باشد. به گفته این سازمان، در حال حاضر کشور سنگاپور ازنظر داشتن سرویس‌های بهداشتی مناسب و تمیز در رتبه نخست دنیا و کشور سوئیس در مقام دوم جهان قرار دارد. این گزارش در خاتمه می‌افزاید، با کمک آب سالم و بهداشت مناسب و سیستم دفع فاضلاب بهداشتی، می‌توان سالانه از 842 هزار مرگ جلوگیری کرد. لازم به ذکر است، سازمان بین‌المللی توالت در ایران شاخه‌ای ندارد.

مرضیه عزیزیان 

پژوهشگر مسایل حقوق‌بشر