هشدار عفو بین‌الملل درباره سوء‌استفاده از کارگران مهاجر در پروژه‌های جام جهانی 2022

سازمان عفو بین‌الملل، برای چندمین‌بار از فیفا درخواست کرد که به شرایط کارگران مهاجر مشغول به کار در پروژه‌های جام جهانی 2022 قطر، رسیدگی کند. عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه‌ای در تاریخ 17 دسامبر 26 آذر اعلام داشت، طبق تحقیقات جدید این سازمان، کارگران مهاجری که در حال ساختن استادیوم‌های ورزشی قطر برای جام جهانی 2022 هستند، همچنان در چرخه سوء‌استفاده‌های آشکار از جمله، کار اجباری، بدهی و استثمار گرفتار هستند.
به گفته عفو بین‌الملل، فیفا هم‌اکنون از سوی هیئت مشاوران خود در خصوص اصلاح سیستم "کافالا" که برای نظارت بر کارگران مهاجر و بیشتر به عنوان برده‌داری نوین مورد استفاده است، تحت فشار است. در این بیانیه آمده است، بررسی‌های اخیر عفو بین‌الملل نشان می‌دهد، دو سوم کارگران مهاجر مشغول به کار در قطر، برای پیدا کردن شغلی در ساخت استادیوم‌های مربوط به مسابقات جام جهانی در این کشور، هزینه‌های گزاف و غیرقانونی برای استخدام شدن پرداخته‌اند.
طبق بیانیه فوق، نتیجه بررسی‌های صورت پذیرفته از 414 کارگر مهاجر نپالی نشان می‌دهد که 88 درصد آنها به واسطه‌هایی در کشور خود هزینه‌ استخدام پرداخت کرده‌اند. گفته می‌شود مبلغ پرداخت شده، بسیار زیاد بوده است و بسیاری از این کارگران مجبور به دریافت وام با بهره بالا شده‌اند. این در حالی است که طبق اعلام گروه‌های حقوق بشری مهاجران در فلاکت زندگی کرده و بدون دسترسی مناسب به آب و سرپناه کار می‌کنند.
این بیانیه اذعان داشت، براساس بررسی‌های صورت گرفته، بسیاری از کارگران تا شش‌ماه حقوق خود را دریافت نمی‌کنند و ‌در این شرایط حتی نمی‌توانند زندگی آزاد و راحتی در قطر داشته باشند. عفو بین‌الملل در ادامه خاطرنشان کرد، بیش از نیمی از کارگران مورد بررسی - 53 درصد آنها – گفته‌اند که حقوق ماهانه کمتری نسبت به وعده‌های استخدامی‌شان به آنها داده شده است. غالبا به این کارگران در ابتدا پول بیشتری پیشنهاد می‌شود، که در واقع نیمی از آن پول ماهانه به دست‌شان می‌رسد.
بر اساس گزارشی که به کمیته برگزاری مسابقات ارائه شده و شهادت کارگران نیز در آن آمده است، شماری از مهاجران شش روز در هفته، روزانه 18 ساعت بدون استراحت در ورزشگاه‌های در حال ساخت کار می‌کنند و گذرنامه آنها از سوی کارفرمایان گرو گرفته شده است و اجازه خروج از قطر به آنها داده نمی‌شود. به ‌این‌ ترتیب کارگران مهاجر در قطر زمانی که قراردادهای خود را امضا می‌کنند، خود را در وضعیتی می‌یابند که از آنها کار بیش از حد کشیده می‌شود و راهی برای بازگشت ندارند.
جیمز لینچ، معاون برنامه حقوق بشر سازمان عفو بین‌الملل، در این ارتباط گفت: «کارگران مهاجر نپالی حاضر در قطر، به طور سیستماتیک و بی‌رحمانه مورد سوء‌استفاده هستند. آنها مجبور به اخذ وام‌های کلان برای پرداخت هزینه‌های هنگفت سازمان‌های استخدامی‌شان جهت یافتن کار در چنین پروژه‌هایی هستند. بر این اساس، آنها با بدهکاری زیادی کشور خود را ترک می‌کنند و هیچ گزینه‌ای ندارند، بجز اینکه در چنین مشاغل غالبا ارزان و خطرناکی باقی بمانند».
وی تاکید کرد: «در این چارچوب، ضعف دولت نپال در اجرای قانون، فرصت را به دست سوءاستفاده‌گران و رباخواران می‌دهد. کارگران مهاجر اغلب ناچار می‌شوند برای پرداخت این بدهی‌های گزاف سال‌ها در خارج از کشور با شرایط دشوار روحی و جسمی کار کنند. این هزینه‌های غیرقانونی جهت استخدام از آنها گرفته می‌شود. بر این اساس مبارزه با این صنعت استثمارگر، موضوع فوری ماست». گفتنی است، 8/1 میلیون کارگر خارجی‌ در حال حاضر در قطر حضور دارند که ۶۰۰ هزار نفر هندی و ۵۰۰ هزار نفر نپالی جزو آنها هستند. بقیه‌ کارگران هم از کشور‌های جنوب شرق آسیا به این کشور مهاجرت کرده‌اند. این کشور مستقیم یا غیر‌مستقیم هفته‌ای ۴۰۰ میلیون پوند صرف پروژه‌های جام جهانی‌ می‌‌کند و بر این اساس، تقاضا برای نیروی کار در سال‌های اخیر هر روز زیاد‌تر می‌‌شود.

مرضیه عزیزیان

پژوهشگر مسایل حقوق‌بشر