هشدار یونیسف نسبت به وضعیت شوک‌آور کودکان در جوامع درگیر مخاصمه طی سال 2017

صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) با انتشار جدیدترین گزارش خود در تاریخ 28 دسامبر (7 دی‌ماه) اعلام داشت، کودکان در مناطق جنگ زده و بحرانی در سراسر جهان طی سال 2017 در مقیاس تکان‌دهنده‌ای مورد حمله قرار گرفته‌اند. این سازمان هشدار داد، تمام طرف‌های درگیر در جنگ به شکل آشکاری پیمان‌ها و قوانین بین‌المللی را که برای حفاظت از آسیب‌پذیرترین گروه‌های انسانی یعنی (کودکان و نوجوانان) تنظیم شده‌اند را به طور گسترده‌ای نادیده گرفته‌اند.
مانوئل فونتین، مدیر برنامه‌های اضطراری یونیسف، در این رابطه اذعان داشت: «کودکان در مناطق بحران‌زده به‌طور کاملا آگاهانه در مدارس، زمین‌های بازی و حتی خانه‌هایشان در معرض حملات خشونت‌آمیز قرار داشته و در ابعاد تکان‌دهنده‌ای قربانی درگیری‌های نظامی می‌شوند.» وی افزود: «این حملات سال به سال افزایش می‌یابد و ما نمی‌توانیم نسبت به آن بی‌تفاوت باشیم. این سطح از خشونت و وحشی‌گری را نمی‌توان به عنوان یک وضعیت عادی جدید قلمداد کرد.»
در این گزارش آمده است، در درگیری‌های سراسر جهان، کودکان به اهداف خط مقدم تبدیل شده‌اند؛ از آن‌ها به عنوان سپر انسانی استفاده می‌شود، آنها کشته و زخمی می‌شوند و یا به استخدام گروه‌های مسلح درمی‌آیند. تجاوز، ازدواج اجباری، ربایش و به اسارت گرفتن کودکان به تاکتیک‌های مورد قبولی در درگیری‌های جاری در عراق، سوریه، یمن، نیجریه، سودان جنوبی و میانمار، تبدیل شده است. این سازمان می‌افزاید، در برخی موارد، کودکانی که توسط گروه‌های افراطی ربوده شده بودند، زمانی که توسط نیروهای امنیتی بازداشت می‌شوند، مجددا مورد تجاوز قرار می‌گیرند. طبق اعلام این نهاد، میلیون‌ها کودک نیز به دلیل وقوع جنگ و در جریان این درگیری‌ها به شکل غیرمستقیم هزینه‌هایی را متحمل می‌شوند؛ آنها از عدم دسترسی به آب و غذا، سوءتغذیه شدید، بیماری‌های جسمی و ضربات روحی و روانی رنج می‌برند.
در این گزارش به چند منطقه جنگی در جهان در سال 2017 که کودکان بیشترین آسیب را دیده‌اند، اشاره شده است:
- در نه ماه نخست سال ۲۰۱۷میلادی، ۷۰۰ کودک افغان در نتیجه‌ خشونت‌ها در سراسر افغانستان کشته شده‌اند. این آمار در مقایسه با سال ۲۰۱۶ میلادی، حدود ۱۰ درصد افزایش نشان می‌دهد.
- در جمهوری آفریقای مرکزی، پس از چند ماه درگیری سطح خشونت علیه کودکان به طور چشمگیری افزایش یافته است. تعداد زیادی از کودکان کشته شده یا مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفته‌اند. بسیاری از کودکان نیز ربوده شده و به استخدام گروه‌های مسلح در آمده‌اند.
- در سال جاری میلادی تنها در منطقه کاسای در جمهوری دموکراتیک کنگو بیش از ۸۵۰ هزار کودک آواره شده‌اند. بیش از 200 مرکز بهداشتی و 400 مدرسه نیز مورد حمله قرار گرفته‌اند. برآورد می‌شود که 350،000 کودک نیز در این منطقه از سوء تغذیه شدید رنج می‌برند و گرسنگی جان و سلامت این کودکان را تهدید می‌کند. براساس اعلام دیوید بیسلی، مدیر اجرایی برنامه جهانی غذا، در صورت عدم ارسال فوری کمک‌های لازم، صدها هزار کودک در منطقه کاسای در چند ماه آینده جان خود را از دست خواهند داد.
- در شمال شرق نیجریه و کامرون، تروریست‌های بوکوحرام دست‌کم از 135 کودک به عنوان عوامل انتحاری استفاده کردند که این رقم تقریبا 5 برابر سال 2016 بوده است.
- در عراق و سوریه از کودکان به عنوان سپرهای دفاع انسانی سوءاستفاده می‌شود و آنها در مناطقی تحت محاصره بوده و در مواردی به طور عمدی هدف گلوله تک‌تیراندازان قرار می‌گیرند. بر پایه این گزارش، جمعیت سوریه پیش از جنگ داخلی ۲۵ میلیون نفر بوده که یک سوم آنها را کودکان و نوجوانان تشکیل می‌دادند. یونیسف در گزارش آبان ماه خود نیز اعلام کرده بود که جنگ داخلی سوریه تا کنون یک میلیون کودک سوری یتیم برجا گذاشته که یکی از والدین یا هر دو آنان را از دست داده‌اند. بر این اساس این سازمان، در حال حاضر سوریه را خطرناک‌ترین منطقه جهان برای کودکان ارزیابی کرده است.
- در میانمار کودکان مسلمان روهینگیایی مورد حمله قرار گرفته و هنگام فرار از خانه‌های خود با خشونت گسترده‌ای از سوی نیروهای نظامی میانمار مواجه شده‌اند. کودکان در مناطق مرزی دورافتاده نظیر کاچین، شان و کاین در میانمار همچنان از نتایج تنش‌های مداوم میان نیروهای مسلح میانمار و گروه‌های مختلف قومی مسلح رنج می‌برند.
- در سودان جنوبی، یعنی جایی که در آن جنگ داخلی سه ساله و اقتصاد ورشکسته باعث شد که بخش‌هایی از آن دچار قحطی شود، بیش از 19 هزار کودک به استخدام گروه‌ها و نیروهای تروریستی مسلح درآمدند و از زمان وقوع جنگ در اول ماه دسامبر سال 2013، بیش از 2300 کودک کشته شده و یا زخمی شده‌اند.
- در سومالی، طبق گزارشات منتشره در 10 ماه اول سال 2017، 1740 مورد استخدام کودکان در گروه‌های مسلح ثبت شده است.
- در یمن طبق آمار تایید شده، طی 1000 روز از جنگ دست‌کم 5 هزار کودک کشته و زخمی شدند. این رقم براساس آمار رسمی منتشر شده است و برآورد می‌شود تعداد کودکان کشته شده در این کشور جنگ زده بیش از این رقم باشد. بیش از 11 میلیون کودک نیز نیاز به کمک‌های بشردوستانه دارند. بیش از 1.8 میلیون کودک از سوء تغذیه رنج می‌برند؛ این در حالی است که 385،000 کودک نیز به شدت دچار سوء تغذیه هستند و چنانچه فورا مورد درمان قرار نگیرند، خطر مرگ آنها را تهدید می‌کند. همچنین در بیانیه مشترکی که از سوی سازمان‌های بهداشت جهانی، صندوق کودکان ملل متحد و برنامه جهانی غذا منتشر شد، این سازمان‌ها بحران انسانی در یمن را بدترین بحران در دنیا توصیف کردند. این سازمان‌ها تاکید کردند که آژانس‌های امدادرسانی سازمان ملل نمی‌توانند وارد مناطقی که بیشترین آسیب‌ها را دیده‌اند، بشوند.
- طبق اعلام یونیسف شرق اوکراین یکی از خطرناک‌ترین و آلوده‌ترین مناطق جهان محسوب می‌شود. در این منطقه، مین‌های کار گذاشته شده، زندگی 220 هزار کودک را تهدید می‌کند. مهمات به جای مانده از جنگ و سایر مواد انفجاری نیز از ژانویه تا نوامبر 2017 هر هفته به صورت متوسط یک کودک را در این منطقه کشته و یا زخمی کرده است.
یونیسف در پایان این گزارش، از تمامی طرف‌های درگیر در منازعات و درگیری‌ها می‌خواهد به قوانین بین المللی پایبند باشند و خشونت علیه کودکان و هدف قرار دادن زیرساخت‌های شهری، از جمله مدارس و بیمارستان‌ها، را فورا متوقف کنند. این سازمان همچنین از کشورهایی که بر طرف‌های درگیر در منازعات نفوذ دارند نیز خواست از نفوذ خود برای محافظت از کودکان استفاده کنند.
لازم به ذکر است، پیش از این نیز یونیسف سال ۲۰۱۷ را سال سیاه برای کودکان لقب داده بود.

مرضیه عزیزیان 

پژوهشگر مسایل حقوق بشر