تداوم فعالیت زندان گوآنتانامو به دستور رئیس‌جمهور آمریکا

دونالد ترامپ‌، رئیس‌جمهور آمریکا، طی سخنانی در نخستین گزارش سالانه کنگره این کشور، موسوم به «سخنرانی وضعیت کشور» با صدور یک فرمان اجرایی، اعلام داشت، فعالیت زندان جنجالی و شدیدا حفاظت‌شده گوانتانامو در کوبا ادامه خواهد یافت. ترامپ در این سخنرانی تصریح کرد، که به وعده خود در زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری، برای ادامه فعالیت زندان گوانتانامو به منظور بازداشت مظنونان تروریستی خارجی و حتی ارجاع افراد بیشتری به آن عمل خواهد کرد.
وی تاکید کرد، پیش از آمدن به کنگره به "جیمز ماتیس"، وزیر‌دفاع خود دستور داده است تا سیاست بازداشت‌های نظامی‌ آمریکا را دوباره بررسی کرده و تأسیسات بازداشت نظامی در خلیج گوانتانامو را باز نگه دارد. ترامپ در ادامه این سخنرانی از آزادی زندانیان مظنون به تروریسم در گذشته انتقاد کرد و گفت، آمریکا به طور احمقانه‌ای صدها تروریست از‌جمله رهبر گروه تروریستی داعش را آزاد کرد، ولی آنها را بار دیگر در میدان جنگ دید. وی افزود، آمریکا برای کشتن تروریست‌ها تلاش می‌کند، اما وقتی که لازم باشد، آنان باید دستگیر و بازجویی شوند.
وی در ادامه در توجیه این اقدام اظهار داشت: «تروریست‌هایی که دست به اقداماتی نظیر بمب‌گذاری در بیمارستان‌های غیرنظامی می‌زنند، شرور هستند و ما در صورت امکان آنها را نابود خواهیم کرد. ما در صورت لزوم، باید بتوانیم آنها را دستگیر کنیم و مورد بازجویی قرار بدهیم. ما باید به روشنی بدانیم که تروریست‌ها جنایتکاران ساده نیستند، بلکه آنها جنگجویان غیرقانونی دشمن هستند و باید با آنها مانند تروریست‌ها رفتار شود.»
بنا بر گزارش‌های منتشره، این زندان در پایگاه نظامی آمریکا در خلیج گوانتانامو، طی سالیان گذشته به بهانه بازداشت و زندانی نمودن تروریست‌های متهم و سربازان دشمن مورد استفاده بوده است.
همچنان این مرکز به خاطر شرایط سخت آن و سیاست‌های دولت آمریکا در راستای بازداشت مظنونان حملات تروریستی براساس آراء دادگاه ویژه نظامی این زندان، به جای دادگاه‌های جنایی، همواره مورد انتقاد بوده است. در این رابطه وکلای متهمین بازداشت شده در این مرکز، بارها نسبت به احکام صادره از دادگاه نظامی گوانتانامو اعتراض کرده و آن را غیرقانونی خوانده‌اند و خواستار محاکمه متهمین در یک دادگاه غیر‌نظامی شده‌اند. به همین دلیل تصمیم رئیس جمهور آمریکا در این خصوص بلافاصله توسط گروه‌هایی که برای بستن آن تلاش کرده بودند، محکوم شد.
در همین رابطه، دکتر هومر ونترس، مدیر برنامه‌های گروه تحقیقاتی پزشکان برای حقوق بشر، اظهار داشت: «این مرکز، نماد شکنجه و بی‌عدالتی در سراسر جهان است. رژیم بازداشت نامحدود، غیرقانونی، غیر‌اخلاقی و مضر است و باید بلافاصله کنار گذاشته شود.» به گفته وی، گروه تحقیقاتی پزشکان برای حقوق بشر، به مدت طولانی نشان داده‌اند که چگونه سیاست‌های مبتنی بر شکنجه، بدرفتاری و بازداشت نامحدود، به لحاظ فیزیکی و روحی موجب آسیب‌رساندن به زندانیان می‌شود و حاکمیت قانون را تضعیف می‌نماید. ونترس تاکید کرد: «اکثر زندانیان این مرکز بیش از یک دهه است که بدون محاکمه در این زندان محبوس شده‌اند و تحت کنوانسیون ژنو نیز نبوده‌اند. تا به امروز هم، بازداشت‌شدگان همچنان در معرض انواع بدرفتاری‌های گوناگون از قبیل به زور خوراندن مواد غذایی و آب به آنها از طریق بینی و بی‌توجهی‌های پزشکی قرار دارند و همچنان برای درمان مناسب یا توانبخشی با مشکل مواجه هستند.»
بر اساس این دستور که از جانب ترامپ امضا شده، اگر لازم باشد، آمریکا حتی بازداشت‌شدگان جدید را به زندان گوانتانامو می‌فرستد و توصیه شده تا برای اولین‌بار تروریست‌های داعشی به دام افتاده نیز به آنجا اعزام شوند. همچنین این دستور مدعی است که بازداشت در گوانتانامو امن، قانونی، انسانی و بر مبنای قوانین بین‌المللی خواهد بود.لازم به ذکر است، این بازداشتگاه در زمان حکومت جورج دبلیو بوش، تاسیس شد و در ابتدا افراد زندانی در این کمپ در قفس نگهداری می‌شدند و اطراف آنها با سیم خاردار احاطه شده بود. به گونه‌ای که شرایط زندانی‌ها در این بازداشتگاه در سال ۲۰۰۲ باعث خشم جهانیان شد. آن بازداشتگاه اولیه که به نام "کمپ ایکس ری" شناخته می شد، به سرعت جای خود را به تاسیسات دائمی داد که حالا به نام زندان گوانتانامو شناخته می‌شود و شامل چندین ساختمان با تجهیزات فوق‌العاده امنیتی است.
تصمیم جدید ترامپ در حالی است که پیش از این، بارک اوباما رئیس جمهور پیشین ایالات متحده تلاش کرده بود تا این زندان جنجالی را تعطیل کند.

مرضیه عزیزیان

پژوهشگر مسایل حقوق‌بشر