خشونت خانگی و نقض حقوق‌زنان در فرانسه

در چنـد دهـه اخیـر خشـونت خانگی به یکـی از موضوعـات مهـم حقـوق‌بشـری تبدیل شده اسـت. آزادی از خشونت یکی از حق‌های اساسی بشری است(۱). این حق ریشه در حق برخورداری از حمایت در برابر خشونت و نیز برخورداری از امنیت و آزادی دارد که در میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، کنوانسیون حقوق کودک، و کنوانسیون حذف تمامی انواع تبعیض علیه زنان به رسمیت شناخته شده است. از سویی، خشونت خانگی و خانوادگی خود عامل نقض حقوق بسیاری چون: حق حیات، حق برخورداری از سلامت روانی و فیزیکی(۲)، حق برخورداری از تفریح و بازی (۳) ، و حق آزادی از هرگونه شکنجه و رفتار خشونت بار و غیر انسانی و تعذیب (۴) است.
با این وجود، خشـونت خانگـی همـواره یکی از چالش‌هـای مهـم در راسـتای تحقق حقـوق بشـر بوده اسـت. اما پرسش اساسی این است که نقـش مداخلـه دولت‌ها در کاهش خشـونت خانگی چگونه اسـت؟ از آن جایـی کـه مصادیـق خشـونت خانگی در کشـورهای مختلـف متفاوت اسـت، مداخلـه دولت‌هـا بایـد متناسـب بـا فرهنـگ و مصلحت‌هـای جامعـه مقصد صـورت گیرد و تفاوت‌های فرهنگی بایـد در عرصـه بین‌المللی در چارچوب احتـرام متقابل بـه رسـمیت شـناخته شـود.
در این مطالعه با مروری بر وضعیت خشونت خانگی در کشور فرانسه، تلاش خواهد شد تا به ‌شکلی مختصر وضعیت زنان در این کشور با توجه به این شاخص حقوق‌بشری نشان داده شود. در فرانسه، هر سه روز یک زن به‌دست همسر یا همسر سابقش به قتل می‌رسد. همچنین از هر سه زنی که موارد تجاوز را به پلیس گزارش می‌کنند، شکایت یک نفر از تجاوز همسر یا همسر سابقش است. این آمار غافلگیرکننده حاصل مطالعۀ سالانۀ دیده‌بان ملی خشونت علیه زنان در کشور فرانسه (میپروف) است. طبق داده‌ها، درمیان 109 زنی که قربانیان خشونت خانگی منجربه مرگ بوده‌اند، 30 نفر از آنان (27.5 درصد) افرادی هستند که پیش ‌از این پلیس یا نزدیکان‌شان از وقوع این نوع از خشونت‌ها مطلع بود‌ه‌اند. شایع‌ترین انگیزه‌ها هنوز نزاع، حسادت، و امتناع از جدایی هستند.

طبق آمار میپروف، 17.660 نفر در سال مورد مطالعه (2016)، به خشونت علیه همسر متهم شده‌اند. در همین سال، فقط 40 درصد از عاملان جرایم، یعنی 43.500 هزار نفر مورد پیگرد قانونی قرار گرفته‌اند. 

اندیشکدۀ ملی مطالعات عالی امنیت و عدالت (اینسج)، و دیده‌بان بزه و پاسخ کیفری فرانسه (لوندروپ)، همچنین دفتر وزارتی آمار امنیت داخلی فرانسه، حتی آماری نگران‌کننده‌تر از مؤسسۀ میپروف، درخصوص آمار «اعلام خشونت» ارایه می‌دهند. طبق مطالعات آن‌ها، 225000 زن در سنین 18 تا 75 سال در نظرسنجی اعلام کرده‌اند که در سالِ مورد پژوهش (2016) قربانی خشونت فیزیکی یا جنسی همسران یا همسران سابق خود بوده‌اند؛ با این ‌حال، کمتر از یک زن از هر پنج زن، به مراجع قانونی شکایت کرده است. این امر به ‌معنای شکنندگی وضعیت این قربانیان در ساختار زوجیت است. درواقع، طبق منابع وزارت کشور فرانسه، 110000 قربانی شکایت کرده‌اند یا تحت حمایت پلیس و ژاندارمری فرانسه قرار گرفته‌اند، و از میان آن‌ها، 83890 نفر قربانی خشونت عمدی بوده‌اند که در برخی موارد منجربه از کارافتادگی دائم‌العمر قربانی شده است.

در سال 2016، 93000 زن در مقایسه با 62000 زن در سال 2015، اعلام کرده‌اند که قربانی تجاوز و خشونت بوده‌اند. این مسئله نشان می‌دهد زنان این موارد را گزارش نمی‌کنند و همین موضوع آسیب‌پذیری آنان را بیشتر می‌کند.                                                                                                                                                             

طاهره مقری‌موذن
کارشناس مسایل اروپا

1. UDHR,1948, art 5; ICCPR,1966, art; CRC,1989, art, 19; Committee on the Elimination of All forms of Discrimination Against Women, Violence Against Women, General Recommendation No. 12 eighth session, (1989) notes that violence directed against a woman because she is a woman or violence that affects women disproportionately is discrimination.
2. UDHR GA Resolution 217A (III), UN Doc A/810 (1948), art 25; International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (ICESCR), 1966, art 12(1); CRC,1989, art 24.
3. CRC, 1989, art 31.
4. ICCPR,1966, art 7.

منبع: روزنامۀ فیگارو، 22 نوامبر 2017
1. می‌توانید آخرین مطالعۀ میپروف در سال 2015 را در آدرس ذیل بیابید:
http://stop-violences-femmes.gouv.fr/no8-Violences-faites-aux-femmes.html
2. می‌توانید آخرین مطالعۀ دیده‌بان بزه و پاسخ کیفری فرانسه (لوندروپ) در سال 2017 را در آدرس ذیل بیابید:
https://inhesj.fr/sites/default/files/ondrp_files/publications/pdf/note_12_en.pdf
3. می‌توانید آخرین مطالعۀ اندیشکدۀ ملی مطالعات عالی امنیت و عدالت (اینسج) را در آدرس ذیل بیابید:
https://inhesj.fr/ondrp/who-are-we/cvs
4. می‌توانید آخرین مطالعۀ دفتر وزارتی آمار امنیت داخلی فرانسه را در آدرس ذیل بیابید:
http://www.egalite-femmes-hommes.gouv.fr/wp-content/uploads/10/2015/Lettre_ONVF8-_Violences_faites _aux_femmes_principales_donnees_-_nov15.pdf