مهمترین نتایج سی و هشتمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد

سی و هشتمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، از تاریخ 28 خردادماه تا 15 تیرماه (18 ژوئن تا 6 جولای) در شهر ژنو سوئیس برگزار شد. در نخستین روز از این اجلاس همانند ادوار گذشته، زید رعدالحسین کمسیرعالی حقوق بشر سازمان ملل گزارشی در مورد وضعیت حقوق بشر در سراسر جهان و فعالیت این کمیساریا در این خصوص ارائه کرد. در طول این اجلاس سه هفته‌ای، شورا بیش از 100 گزارش را در طیف گسترده‌ای از موضوعات که توسط 24 کارشناس و گروه حقوق بشری ارائه شده بود بررسی نمود.

در این دوره شورا گفتگوهای تعاملی با گزارشگر ویژه در مورد حذف تبعیض علیه افراد مبتلا به جذام، گزارشگر ویژه در مورد حق آزادی اجتماع و تشکیلات صلح آمیز، گزارشگر ویژه حق آزادی بیان، گزارشگر ویژه اعدام‌های شتابزده یا خودسرانه، گزارشگر ویژه حق سلامت، گزارشگر ویژه حق تحصیل، گزارشگر ویژه مبارزه با نژاد‌پرستی و تبعیض‌نژادی و قاچاق انسان برگزار نمود. همچنین در این دوره قطعنامه‌هایی درباره وضعیت حقوق بشر در کشورهایی چون، سوریه، میانمار، بروندی، بلاروس و اریتره، به تصویب رسید.
در قطعنامه (A / HRC / 38 / L.20) درباره وضعیت حقوق بشر در سوریه، که با 26 رای موافق، 5 رای مخالف و 15 رای ممتنع به تصویب رسید، شورا از دریافت خبرهایی مبنی بر اینکه درگیری در سوریه در هشتمین سال خود با تاثیرات مخرب آن بر جمعیت غیرنظامی همچنان ادامه دارد، ابراز تاسف کرد و از تمام طرف‌های درگیر خواست که بلافاصله از هرگونه اقدامی که موجب وخامت بیشتر حقوق بشر، امنیت و شرایط بشردوستانه می‌شود، خودداری کنند و به تمام تعهدات خود در چارچوب قوانین حقوق بشر بین‌المللی و حقوق بین‌الملل بشردوستانه عمل نمایند؛ و مجددا از تمامی آنها خواست تا از حملات علیه غیرنظامیان و اشخاص غیرنظامی جدا خودداری کنند. شورا در ادامه از همه طرف‌ها خواست تا بلافاصله از هرگونه استفاده از سلاح‌های شیمیایی خودداری کنند؛ همچنین بر ایجاد پروسه‌ها و سازو کارهای مناسب برای دستیابی به عدالت، آشتی، دستیابی به حقیقت و پاسخگویی برای نقض شدید و سوء‌استفاده از قوانین بین‌المللی، و پرداخت غرامت و اقدامات موثر برای قربانیان، تاکید نمود و اظهار داشت، برای این درگیری، تنها راه حل سیاسی وجود دارد و و خواستار آن شد که تمام طرف‌های درگیر در راستای انتقال واقعی قدرت سیاسی بر اساس اعلامیه ژنو و قطعنامه 2254 شورای امنیت (2015) و در چارچوب مذاکرات داخلی سوریه تحت رهبری سازمان ملل متحد در ژنو اقدام کنند.
در قطعنامه (A/HRC/38/CRP.2) درباره وضعیت حقوق بشر در میانمار، گزارش کمسیرعالی حقوق بشر درباره وضعیت مردم روهینگیا ارائه شد. وی در این گزارش گفت، نیروهای امنیتی میانمار با فراری دادن بیش از 700،000 روهینگیایی از اول اوت 2017 تاکنون به بنگلادش، در پاکسازی قومی این کشور دخیل بوده‌اند. کمیسرعالی همچنین اظهار داشت، مقامات این کشور همچنین تلاش زیادی برای متقاعد کردن جهان به این نکته کرده‌اند که آنها آماده و مایل به بازگشت پناهندگان روهینگیایی به میانمار هستند؛ برای اطمینان از این موضوع کمیسرعالی از دولت میانمار خواست تا دسترسی فوری یانگهی لی، گزارشگر ویژه ملل متحد در مورد وضعیت اقلیت مسلمان روهینگیا در میانمار را تأمین کند.
در قطعنامه (A / HRC / 38 / L.7) درباره وضعیت حقوق بشر در بلاروس، که با 19 رای موافق، 6 رای مخالف و 21 رای ممتنع به تصویب رسید، شورا تصمیم گرفت ماموریت گزارشگر ویژه در مورد وضعیت حقوق بشر در بلاروس را برای مدت یک سال دیگر تمدید کند و از وی خواست گزارش خود را در چهل و نهمین نشست این شورا و هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی ارائه نماید و از دولت بلاروس خواست تا با گزارشگر ویژه در زمینه اجازه دسترسی به کشور به طور کامل همکاری کند.
در قطعنامه (A / HRC / 38 / L.15 / Rev.1 ) در مورد وضعیت حقوق بشر در اریتره، که بدون رأی تصویب شد، شورا تصمیم گرفت ماموریت گزارشگر ویژه در مورد وضعیت حقوق بشر در اریتره را برای مدت یک سال دیگر تمدید نماید.
بررسی برابری جنسیتی و خشونت و تبعیض علیه زنان، از جمله مسائل بسیار مهم در این دوره از اجلاس شورا بود. برگزاری گفتگوی تعاملی درباره حقوق بشر آوارگان داخلی با گزارشگر ویژه مربوطه، گزارش شفاهی کمیسرعالی در مورد وضعیت حقوق بشر در جمهوری دموکراتیک کنگو، گزارش شفاهی کارشناس مستقل در مورد وضعیت در جمهوری آفریقای مرکزی، بحث و گفتگوی سالانه در زمینه همکاری فنی برای افزایش ظرفیت‌سازی و همکاری در جهت کمک به اجرای موثر و جامع دستورکار 2030 برای توسعه پایدار، کمک‌های فنی و ظرفیت‌سازی در زمینه حقوق بشر در هائیتی، اوکراین، بروندی و گرجستان، از دیگر موضوعات مطرح شده در این دوره بود. همچنین نتایج نهایی بررسی ادواری جهانی گزارش کشورهای فرانسه، تونگا، رومانی، مالی، بوتسوانا، باهاما، بوروندی، لوکزامبورگ، باربادوس، مونته نگرو، امارات متحده عربی، لیختن اشتاین، صربستان و رژیم اسرائیل، مورد بحث و پذیرش قرار گرفت.
گفتنی است، شورای حقوق بشر در روز جمعه 15 تیرماه (6 جولای) نیز یک حقوقدان پاکستانی- انگلیسی را به عنوان گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران معرفی کرد. شورا در این رابطه از میان ۱۴ نامزد، «جاوید رحمان» را به این عنوان معرفی کرد. وی جانشین «عاصمه جهانگیر» خواهد شد که اوایل سال جاری میلادی به دلیل ایست قلبی در گذشت. این نهاد، روز چهارم فروردین‌ماه مأموریت گزارشگر ویژه این سازمان در امور حقوق بشر ایران را برای یک سال دیگر تمدید کرده بود.

مرضیه عزیزیان

پژوهشگر مسایل حقوق بشر