تحولات مربوط به نقض حقوق بشر در کشورهای کانادا و فرانسه

بر اساس مقالات، گزارش‌ها، بیانیه‌ها و اخبار به دست‌آمده از سازمان‌های حقوق بشری مردم‌نهاد و بین‌المللی و همچنین رسانه‌های گروهی در آبان ماه 1397، مهم ترین موارد نقض حقوق بشر در کشورهای کانادا و فرانسه به شرح زیر است:

۱- کانادا
مهم ترین موارد صورت گرفته نقض حقوق بشر در کانادا عبارتند از :
۱-۱ نقض حقوق بومیان:
دیدار آبان ماه اعضای کمیته فرعی حقوق بشر پارلمان اروپا از کانادا، با هدف گفتگو و تبادل نظر در زمینه چالش‌های حقوق بشری، آگاهی یافتن در خصوص وضعیت حقوق بشری جوامع بومی این کشور و همچنین، لزوم اجرایی شدن تعهدات کانادا در قبال رعایت حقوق بومیان، منجر به صدور بیانیه ای گردید.
براساس این بیانیه، مواردی چون فقدان چشم‌انداز توسعه اجتماعی–اقتصادی، عدم دسترسی به حقوق بشری بنیادین مانند بهداشت، تحصیل و مسکن، قرار داشتن در معرض مخاطراتی چون، قاچاق انسان، سوء‌استفاده‌های جنسی و دیگر جرائم خشونت‌آمیز، عدم وجود نظام حقوقی لازم جهت رسیدگی به مجازات مرتکبان این نوع خشونت‌ها، وجود مشکلاتی در دسترسی به‌نظام عدالت و قضایی، بالاتر بودن آمار خودکشی در میان جوانان و جدا شدن اجباری تعداد قابل‌توجهی از کودکان از خانواده‌هایشان توسط نظام خدمات اجتماعی، نشان از نقض آشکار حقوق بشر دولت کانادا در قبال مردمان بومی در این کشور دارد.
بر این اساس، اعضای کمیته فرعی حقوق بشر پارلمان اروپا از دولت کانادا خواستند تا در راستای احیای مجدد روابطش با تمامی جوامع بومی و ارتقاء سطح اقدامات نهادهای حقوق بشری به تغییر رویکردهای موجود بپردازد و انواع جدیدی را اتخاذ نماید.

۱-۲- اعمال تبعیض علیه متقاضیان کار:
براساس گزارش ۱۴ آبان ۱۳۹۷ از سوی هفته‌نامه ناو تورونتو، با موضوع حق اشتغال برای ساکنان جدید کانادا، به‌رغم متولد شدن بیش از نیمی از ساکنان شهر تورنتو در خارج از این کشور، اعمال تبعیض آمیز علیه متقاضیان کار کماکان ادامه دارد و استخدام ها براساس وضعیت اقامتی و شهروندی از سوی صاحبان مشاغل انجام می¬شود.
در ادامه، گزارش برای اثبات ادعای خود به بیان مثال هایی از اعمال این تبعیض‌ها، نسبت به افراد مقیم در کانادا می‌پردازد. رد شدن در خواست کار یک فرد فارغ‌التحصیل رشته مهندسی از دانشگاه مک‌گیل برای استخدام در شرکت نفت امپریال کانادا یکی از این موارد است. شایان ذکر است، این فرد به دلیل دارا بودن شرایط ادامه تحصیل در دانشگاه اجازه کار داشت. در اقدام مشابه دیگری، این شرکت، پیشنهاد همکاری خود به فرد دیگری را به ارائه مدارکی چون شناسنامه کانادایی، گذرنامه کانادایی، گواهی شهروندی کانادایی و یا کارت اقامت دائم کانادا وابسته کرد.

۱-۳- عقیم‌سازی اجباری زنان بومی:
براساس گزارش گاردین، حداقل 60 زن بومی کانادایی تاکنون به گروه طرح دعوی علیه پزشکان و مقامات بخش سلامت در استان ساسکاچوان پیوسته و به دنبال جبران حقوق نقض شده خود هستند. این زنان، ادعای آن دارند که به هنگام مراجعه به بیمارستان‌های دولتی کانادا برای زایمان، لوله‌های رحمی آنها بدون رضایت شان بسته و یا قطع شده است. برخی شاکیان نیز اعلام کرده‌اند که به آن ها گفته شده که اجازه دیدن نوازد تازه متولدشده خود را ندارند مگر اینکه با این کار موافقت کنند.
اظهارات سناتور یون بوئر (وکیلی که گزارش‌های مستقلی را درباره تجربیات زنان ساسکاچوان تهیه کرده) حاکی از آن است که احتمالا این مساله بسیار گسترده‌تر از آن‌چیزی است که در حال حاضر تصور می‌شود. بنا بر اظهارات وی، اگر این موضوع در ساسکاچوان دیده شده، در رجاینا و وینیپگ نیز اتفاق افتاده است. بوئر همچنین، اظهار داشت که زنان بسیاری از سراسر کشور با او تماس گرفته و درخواست کمک کرده‌اند.
شایان ذکر است، براساس گزارش 22 آبان سازمان عفو بین الملل قبلا هم رسیدگی به موضوع از کانادا خواسته شده بود. هنگامی که سازمان ملل متحد در اردیبهشت ماه سال جاری به بررسی یو پی آر این کشور پرداخت، آرژانتین از کانادا خواست تا اقدامات لازم برای بررسی شکایات ارائه شده در مورد عقیم سازی زنان از گروه¬های آسیب پذیر را انجام دهد و در صورت لزوم مرتکبین را مجازات کند (توصیه 212).

2-فرانسه
مهم ترین موارد صورت گرفته نقض حقوق بشر در فرانسه عبارتند از :

2-1- اعمال تبعیض علیه ورزشکاران:
‌ براساس گزارش منتشر شده از سوی سایت خبری نیوز اند آبزرور، در روز جمعه 18 آبان ماه 1397، تیم فوتبال پاریس سن ژرمن اقدام به اعمال تبعیض در زمینه جذب بازیکنان جوان، نموده است. این تیم، از سال 2013 تا 2018 از فرم‌های درخواست غیرقانونی استفاده کرده و از جوانان مستعد، خواسته تا پیشینه نژادی و قومی خود را بر اساس چهار منطقه شامل فرانسه، شمال آفریقا، هند غربی (کشورهای حوزه کارائیب) و آفریقای سیاه (زیر صحرا)، مشخص کنند.
در این راستا، مقامات شورای اخلاقی فدراسیون فوتبال فرانسه، خواستار بررسی دقیق موضوع از کمیته انضباطی و متعاقب آن، اقامه دعوی از سوی لیگ حقوق بشر فرانسه، شده اند. شایان ذکر است در این گزارش، اقدامات مسئولان تیم، اقداماتی نژادپرستانه و تبعیض‌آمیز خوانده شده اند که می‌تواند منجر به بروز نوعی سردرگمی ناسالم میان آمادگی جسمانی فرد و نژاد و پیشینه او شود.

2-2- استفاده از تکنولوژی‌های تهدید کننده کرامت انسانی:
براساس گزارش چهارشنبه 16 آبان ماه 1397، از سوی دید‌ه‌بان حقوق بشر، اعضای فرانسوی «کمپین منع استفاده از ربات‌های قاتل»، با صدور بیانیه ای، خواستار توقف توسعه این فناوری در کشور فرانسه شدند.
این کمپین که بر مخاطرات تولید و توسعه سلاح‌های مرگبار تاکید دارد، مجاز دانستن تصمیم‌گیری برای تعیین سرنوشت یک انسان توسط ماشین رباتی که خود از قدرت قضاوت اخلاقی، احساس شفقت و نیز شناسایی اهداف درست و نادرست از یکدیگر، ناتوان است را با اصول انسانیت و وجدان عمومی، در تعارض می¬داند.
در این گزارش همچنین، به متناقض بودن رویکرد دولت فرانسه در این خصوص، اشاره شده است. رئیس‌جمهور فرانسه از یک سو با کاربرد تسلیحات خودکار مخالف است و از سوی دیگر دولت تمایلی به آغاز نمودن باب گفتگوها جهت به سرانجام رساندن پیمان منع استفاده پیشگیرانه از این تجهیزات را ندارد.

2-3- نقض حقوق زندانیان:
دیده بان حقوق بشر در گزارش منتشر شده در 7 آبان ماه 1397، از دغدغه‌های این نهاد حقوق بشری در زمینه میزان پایبندی دولت فرانسه به کنوانسیون منع شکنجه و دیگر رفتارها یا مجازات‌های بی‌رحمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز مندرج در کنوانسیون، سخن گفت.
بر اساس پژوهش‌های انجام شده در این زمینه که به‌منظور ارائه آن در شصت و پنجمین جلسه کمیته منع شکنجه سازمان ملل، در ماه نوامبر سال جاری میلادی انجام شده است، از مواردی چون شرایط نامناسب زندان‌ها به ویژه برای زندانیان مبتلا به ناتوانی‌ و بیماری‌های روانی – اجتماعی، ابراز نگرانی شده است. براین اساس، این دسته از زندانیان از مشکلات اساسی چون عدم دسترسی کافی به خدمات و امکانات درمانی رنج میبرند و از حقوقی مانند: دسترسی به تلفن، ملاقات با اعضای خانواده و نزدیکان، دسترسی به لوازم و متعلقات شخصی، هواخوری در فضای آزاد و یا حتی قدم زدن خارج از اتاق یا سلول محروم هستند.
شایان ذکر است تمامی موارد مورد اشاره، در تناقض فاحش با حقوق بنیادین زندانیان بیمار و نیز، بند 16 کنوانسیون منع شکنجه هستند.

دکتر سارا بلخ

پژوهشگر مسایل حقوق بشر

1.http://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20181105IPR18201/meps-canada-s-commitments-on-indigenous-rights-await-vigorous-implementation
2.https://nowtoronto.com/news/employment-rights-for-new-canadians-reasonable-doubt/
3.https://www.theguardian.com/world/2018/nov/18/canada-indigenous-women-coerced-sterlilization-class-action-lawsuit
4.https://www.thestar.com/news/canada/2018/11/11/indigenous-women-coerced-into-sterilizations-across-canada-senator.html
5.https://www.amnesty.ca/blog/indigenous-women-canada-continue-be-coercively-or-forcibly-sterilized
6.https://www.newsobserver.com/sports/article221404990.html
7.https://www.hrw.org/news/2018/11/07/killer-robots-france-should-support-ban-treaty
8.https://www.hrw.org/news/2018/10/29/submission-un-committee-against-torture-france