نگاهی به مهم‌ترین اسناد حقوق بشری به تصویب رسیده در سال 2018

حقوق همواره به دنبال پاسخ دادن به نیازهای جوامع است. در این میان حقوق بشر به صورت خاص معضلات انسان‌ها را به صرف انسان بودن مدنظر قرار می‌دهد و سعی در به روز رسانی قواعد موجود و یا ایجاد انواع کارآمدتر دارد. در سال ۲۰۱۸، دو سند زیر از جمله مهم‌ترین اسناد به تصویب رسیده در زمینه حقوق بشر هستند که چهارچوب‌های جدیدی را به جامعه بین‌المللی ارائه داده‌اند.

1- اعلامیه مربوط به حقوق دهقانان و دیگر افراد مشغول به کار در مناطق روستایی:
در حال حاضر در سطح جهان، حدود 1.2 میلیارد نفر دهقان وجود دارد که همراه با خانواده‌هایشان یک سوم جمعیت را تشکیل می‌دهند. همچنین ۸۰ درصد از مردم جهان که از گرسنگی و فقر رنج می‌برند در مناطق روستایی کار و زندگی می‌کنند. از این میزان، 50 درصد مالک مزرعه‌های کوچک و 20 درصد بدون زمین هستند. 10 درصد باقیمانده نیز از طریق فعالیت‌های ماهی‌گیری، شکار و کشت امرار معاش می‌کنند. این افراد همچنین 80 درصد مواد غذایی مورد نیاز در کشورهای در حال توسعه را در سطح محلی تامین می‌کنند. دهقانان در حاکمیت غذایی و تحقق حق بر غذا، بسیار اثرگذار هستند. آن‌ها همچنین یک جایگزین پایدار برای مدل صنایع کشاورزی غالب ارائه می‌دهند و نقش مهمی در مبارزه با تغییرات اقلیمی و حفاظت از تنوع زیستی بازی می‌کنند. با این حال این قشر قربانیان اصلی نقض انواع مختلف حقوق بشر مانند حق بر غذا، حق بر آب و بهداشت و حق بر مسکن مناسب هستند. این افراد از سرزمینشان بیرون رانده می‌شوند و زمانی که ادعای دفاع از حقوق‌شان را مطرح می‌کنند اغلب با تبعیض و نقض حقوق مدنی و سیاسی هم مواجه می‌شوند. بنابراین نیاز به حمایت بهتر از دهقانان و حمایت از حقوق آن‌ها در سطح بین‌المللی بیشتر احساس می‌شود و حقیقت آن است که بشریت از حفاظت بهتر حقوق دهقانان سود می‌برد.
«اعلامیه مربوط به حقوق دهقانان و دیگر افراد مشغول به کار در مناطق روستایی» یکی از مهم‌ترین اسناد تصویب شده در سال 2018 می باشد که به موضوع پرداخته است. این اعلامیه در هفتاد و سومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۱۷ دسامبر تصویب شد و بر استانداردهای بین المللی تعیین شده در چهارچوب حقوق بشر برای بیش از یک میلیارد نفر از افراد شامل دهقانان، کارگران روستایی، کشاورزان کوچک، ماهی‌گیران و گله‌داران تنظیم شده است تا راهنمایی‌های دقیقی به دولت‌ها برای حفظ حقوق این افراد ارائه دهد. مهم‌ترین دستاوردهای این اعلامیه عبارتند از:
- محافظت‌کردن و ارتقا‌دادن وضعیت زندگی در مناطق روستایی
-تقویت حق حاکمیت بر مواد غذایی، مبارزه با تغییرات اقلیمی و حفظ تنوع زیستی
-تحقق بخشیدن حق دهقانان برای حفظ، استفاده، تبادل و فروش محصولات خود
-ایجاد تدابیر لازم برای اصلاحات جامع در کشاورزی و حفاظت بهتر در برابر مصادره زمین
-تضمین پرداخت‌های مناسب نسبت به محصولات و نیروی کار کشاورزان
-شناسایی حقوق زنان دهقان و ایجاد عدالت اجتماعی برای تمامی افراد بدون هیچ‌گونه تبعیضی
اعلامیه حقوق دهقانان و شناخت حقوق پیشنهادی مندرج در آن می‌تواند در حفاظت بهتر از حقوق دهقانان و بهبود معیشت در مناطق روستایی در بلند مدت و در سطح جهانی کمک کند. این سند شکاف موجود در میان چالش‌ها را پر می‌کند و از ایجاد انواع جدید و در حال ظهور هم جلوگیری می‌نماید.

2- پیمان جهانی برای مهاجرت امن، مرتب و منظم:
امروزه بیش از 258 میلیون نفر مهاجر در سراسر جهان در خارج از کشور محل تولد خود زندگی می‌کنند . انتظار می‌رود این رقم به دلایلی چون رشد جمعیت، افزایش ارتباطات، جنگ، تجارت، افزایش نابرابری، عدم تعادل جمعیتی و تغییرات اقلیمی، بیشتر هم شود. مهاجرت فرصت‌ها و مزایای فراوانی را برای مهاجرین، جوامع میزبان و جوامع مبدأ فراهم می‌کند. با این حال، زمانی که به درستی مدیریت نشود، چالش‌های مهمی چون زیرساخت‌های اجتماعی در حال غرق و مرگ مهاجران در سفرهای خطرناک را به دنبال دارد. پیمان جهانی برای مهاجرت امن، مرتب و منظم که درکنفرانس بین دولتی پذیرش قرارداد جهانی برای مهاجرت امن، مرتب و منظم در روزهای 10 تا 11 دسامبر سال جاری در مراکش به تصویب رسید، یک توافقنامه بین‌المللی است که تحت حمایت سازمان ملل تهیه شده است تا تمام ابعاد مهاجرت بین‌المللی را به شیوه جامع پوشش دهد. این پیمان نخستین سند بین‌المللی در زمینه مدیریت مهاجرت است که با تعریف ٢٣ هدف سعی دارد تا مهاجرت قانونی را تسهیل و انواع غیرقانونی آن را کاهش دهد.
مهم‌ترین اهداف این سند به شرح زیر است:
-توجه و پرداختن به تمام موضوعات مهاجرت مانند موضوعات بشردوستانه، توسعه‌ای و حقوق بشری
-ایجاد دولت جهانی در زمینه موضوع و افزایش مشارکت بین‌المللی کشورها
-ایجاد چهارچوبی برای همکاری بین‌المللی و جنبش‌های انسان‌ دوستانه در مورد مهاجرین
-ایجاد مجموعه‌ای از اقدامات و تدابیر اجرایی برای کشورهای عضو
- تامین امکان نظارت بر مرزها توسط کشورهای مقصد از طریق احترام به اصل حاکمیت دولت‌ها
پیمان مهاجرت با ترسیم اهداف مورد اشاره به پیش‌بینی تمامی عملکردهای مناسب و سالم که دولت‌ها می‌توانند با کمک آن‌ها سیاست‌های مهاجرتی خود را تهیه و مدیریت کنند، پرداخته است و در این مسیر به جای ایجاد حقوق و تعهدات جدید سعی بر یادآوری حقوق بنیادین مهاجرین به ویژه انواع بیان شده در اعلامیه جهانی حقوق بشر دارد و از کشورها می‌خواهد تا با تکیه بر حاکمیت ملی خود، حاکمیت جهانی برای حمایت از مهاجران فراهم کنند. اهمیت عمل‌کردن به این سند تا جایی است که دبیر کل سازمان ملل در پیام منتشر شده در روز بین‌المللی مهاجران از دولت‌ها خواست تا مسیر تعیین شده توسط این قرارداد جهانی را بپذیرند و امکان مهاجرت برای متقاضیان را ممکن سازند.

دکتر سارا بلخ

پژوهشگر مسائل حقوق بشر

https://www.cetim.ch/a-un-declaration-on-the-rights-of-peasants/
https://sabrangindia.in/article/major-win-peasant-rights-unhrc-passes-resolution-adopting-peasant-rights-declaration-geneva
https://refugeesmigrants.un.org/migration-compact
http://www.un.org/en/events/migrantsday/messages.shtml