قتل هزاران زن و دختر بومی در کانادا « نسل‌کشی» است

طبق تحقیقات ملی در کانادا، ناپدید شدن یا قتل هزاران زن و دختر بومی در دهه‌های اخیر در این کشور به‌ عنوان « یک تراژدی ملی در ابعاد وسیع» و «‌نسل‌کشی» نامیده شده است و از آن به عنوان استعمار ریشه‌دار، اهمال و غفلت دولت کانادا، به عنوان « عامل خشونت شدیدِ تحمیل شده بر زنان بومی» این کشور نام برده شده است. در همین راستا شبکه‌های خبری یورونیوز و بی.بی.سی، در روزهای ۱۱ و ۱۳ خرداد ماه ۱۳۹۸، به نقل از شبکه خبری سی.بی.سی کانادا، گزارشی را منتشر نمودند. در حالی واژه «‌نسل‌کشی» در این گزارش استفاده شده است که دولت‌های پیشین کانادا موضع متفاوت‌تری در این زمینه داشتند و از آن به‌عنوان «نسل‌کشیِ فرهنگی» یاد کرده بودند. وکلای بومیان سال‌ها تلاش کردند تا واژه «فرهنگی» را از این عبارت حذف کنند.
این گزارش ۱۲۰۰ صفحه‌ای به درخواست دولت جاستین ترودو نخست وزیر کانادا در سال ۲۰۱۶ آغاز شد و طبق آن، کانادا به اعمال خشونت، تبعیض‌های طولانی مدت علیه بومیان و فقدان توانایی دولت‌ها در حفاظت از آن‌ها متهم شده است. در این گزارش همچنین توصیه‌های زیادی برای جلوگیری از خشونت‌های احتمالی در آینده علیه زنان بومی ارائه گردیده است و به هزاران مورد از اقدام به «‌نسل کشی» علیه زنان و دختران بومی کانادایی اشاره شده است. همچنین پلیس سواره‌نظام سلطنتی کانادا در سال ۲۰۱۴ میلادی اعلام کرد که ۱۰۱۷ زن بومی بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۲ به قتل رسیده‌اند. این درحالی است که برخی گروه‌های مدافع حقوق بشر این رقم را حدود ۴ هزار دختر و زن بومی کانادایی عنوان می‌کنند.
در این تحقیق ۴۶۸ نفر از اعضای خانواده‌های زنان ناپدید یا کشته شده شهادت داده‌اند. گزارش نهایی، ۱۳ خرداد ۱۳۹۸، در موزه تاریخ کانادا و در جمع صدها خانواده بازماندگان این دختران و زنان خوانده شد. در این مراسم جاستین ترودو نخست وزیر کانادا هم حضور داشت. لازم به ذکر است که جمعیت بومیان کانادا، یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود که چهار درصد جمعیت کل این کشور را تشکیل می‌دهند. بالاترین نرخ جرم، فقر و اعتیاد در میان این بخش از جامعه کانادا دیده می‌شود.

تناقض بین توافق‌نامه تجاری کانادا و رژیم اسرائیل و قوانین بین‌المللی
در سال ۱۹۹۷ موافقت‏نامه‌ای میان رژیم اسرائیل و کانادا درخصوص انجام تجارت آزاد دوطرفه به‏مرحلة اجرا درآمد. هدف آن، بهبود دسترسی به بازار برای محصولات غذایی- کشاورزی جهت صادرات و حذف تعرفه‏ از کالاهای صنعتی بود. با این‌حال، متناقض بودن این توافق‌نامه‌ با قوانین بین‌المللی، سبب شد تا بسیاری از فعالان مدنی و کارشناسان بین‌المللی نسبت به مفاد آن اعتراض نمایند. در این راستا پایگاه خبری – تحلیلی میدل ایست مانیتور، در ۱۰ خرداد ماه ۱۳۹۸، به نقل از پایگاه خبری کانورسیشن مستقر در استرالیا، به انتشار مقاله مشترکی از سوی مایکل لینک، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در زمینه اراضی اشغالی فلسطین و الکس نیو، دبیرکل سازمان عفو بین-الملل در کانادا در نقد این توافقنامه (Bill C-85)» اشاره نموده است.
در این مقاله مشترک، مواردی مبنی بر عدم برخورداری این قانون از مفاد حقوق بشریِ مبتنی بر تعهد طرفین به رعایت قانون حقوق بشر و بشردوستانه بین‌المللی؛ مجاز به شمار آمدن واردات معاف از تعرفه کالاها و خدمات تولید شهرک‌های غیرقانونی رژیم اسرائیل به کانادا، در آن؛ و همچنین متناقض بودن آن با قوانین بین‌المللی و قوانین کانادا، با توجه به غیرقانونی به شمار آمدن ساخت شهرک‌های اسرائیلی، بر اساس کنوانسیون چهارم ژنو، در سیاست خارجی و قوانین این کشور و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل و شورای حقوق بشر این سازمان مطرح گردیده است.
لازم به ذکر است از دیگر نقایص این قانون که در مقاله عنوان شده است می‌توان به تمایز قائل نشدن میان رژیم اسرائیل و شهرک‌های غیرقانونی آن در اراضی فلسطینی، از یک‌سو و اقدام به ترغیب رشد اقتصادی در این شهرک‌ها از طریق مجاز شمردن واردات معاف از تعرفه کالاها و خدمات آن‌ها به کانادا، از سوی دیگر اشاره کرد. همچنین در مورد اجرایی شدن این قانون و گرفتار شدن اتاوا به نقض جدی حقوق بشر و بشردوستانه هشدار داده شده است. 

۱- گزارش‌های شبکه‌های خبری یورونیوز و بی.بی.سی. قابل بازیابی در لینک: https://fa.euronews.com/2019/06/03/canadian-inquiry-calls-deaths-of-indigenous-women-genocide
http://www.bbc.com/persian/world-48484516
2-https://www.international.gc.ca/trade-commerce/trade-agreements-accords-commerciaux/agr-acc/israel/backgrounder-document-information.aspx?lang=eng&_ga=2.171396896.1468053561.1560756511-2068559551.1560756511
http://inter-economics.blogfa.com/?p=2
۳- گزارش پایگاه خبری – تحلیلی میدل ایست مانیتور. قابل بازیابی در لینک: https://www.middleeastmonitor.com/20190531-un-rapporteur-canadas-trade-agreement-with-israel-violates-international-law/

ساناز معززی 

کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل