سلاح‌های ساخت فرانسه در جنگ یمن: تأمل در تجارت امروز تسلیحات

سازمان سکوریتی دیستیلری(۱) گزارشی را در خردادماه ۱۳۹۹، در خصوص وجود تسلیحات ساخت فرانسه در یمن و نقش آن در این جنگ منتشر کرده است. بر اساس آمار به‌دست آمده از موسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم، میزان تجارت سلاح‌های تهاجمی، در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ میلادی، به‌رغم تصویب معاهده تجارت تسلیحاتی از سوی مجمع عمومی سازمان ملل و پایبندی بسیاری از کشورهای عضو، از جمله فرانسه به این پیمان، ۵.۵ درصد بیشتر از سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ بوده است. علاوه بر این، طبق گزارش مذکور بخش قابل‌توجهی از مبادلات تسلیحاتی به خاورمیانه اختصاص یافته است. در واقع، واردات اسلحه بین سال‌های 2010 تا 2014 و 2015 تا ۲۰۱۹ میلادی در منطقه 61٪ افزایش یافته است. عربستان سعودی، بزرگترین خریدار سلاح در منطقه می‌باشد که ۳۵ درصد از میزان فروش تسلیحات را به خود اختصاص داده است و در نتیجه باعث بالا رفتن میزان استفاده از این سلاح‌ها در جنگ‌های نیابتی، همچون جنگ یمن شده است. 

همچنین گفتنی است در این گزارش به افزایش ۷۲ درصدی صادرات سلاح از سوی فرانسه بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ میلادی و افزایش سود ۴.۸۵ میلیارد دلاری حاصل از آن اشاره گردیده است. همچنین این کشور در مقام دوم فهرست بالاترین میزان صادرات تسلیحاتی به خاورمیانه، پس از ایالات متحده، با توجه به تأمین ۱۲ درصد از تسلیحات وارداتی به این منطقه و در عین حال تمایل ظاهری مقامات آن به ارتقاء میزان خلع سلاح در منطقه قرار گرفته است. گزارش این سازمان به سودجویی کلان کشورهای صادرکننده، از جمله فرانسه از معاملات تسلیحاتی اشاره کرده است. فرانسه همچنین به توجیه اقدامات خود با تأکید بر عبارت “صرفاً برای اهداف تدافعی” و پافشاری مقامات بر عدم وجود مدارک و مستندات لازم مبنی بر استفاده نیروهای وابسته به عربستان سعودی از سلاح‌های فرانسوی در جنگ یمن و کشتار هزاران غیر نظامی در این کشور تأکید دارد در حالی که واقعیات حاکی از امری دیگر بوده و نشان می‌دهد که از این سلاح‌ها در جنگ یمن استفاده شده است.
در این گزارش به ابراز نگرانی در زمینه میزان مبادلات تسلیحاتی انجام شده از سوی فرانسه، به‌رغم پایبندی این کشور به پیمان تجارت تسلیحاتی و البته محدودیت‌ها و کاستی‌های این پیمان، به عبارت دیگر ناکارآمدی پیمان مزبور در پایان بخشیدن به صادرات تسلیحات به کشورهای در حال جنگ اشاره گردیده است. گفتنی است در گزارش مذبور راهکار اتخاذ شده از سوی کشور فنلاند در نوامبر سال ۲۰۱۹ میلادی، در خصوص عدم صدور مجوزهای جدید جهت صادرات سلاح به عربستان سعودی و امارات متحده عربی و متوقف ساختن صادرات تمامی تسلیحات دفاعی به عربستان به‌عنوان نمونه موفق در حذف فروش سلاح به کشورهای درگیر در جنگ یمن اشاره شده است. این سازمان در انتهای گزارش به عدم وجود راه‌کاری برای فرانسه جهت حصول اطمینان از عدم کاربرد سلاح‌های ساخت خود علیه غیرنظامیان یمنی، با توجه به ناکافی بودن میزان نظارت بر نحوه استفاده از سلاح‌های فروخته شده و همچنین ضرورت اقدام دولت این کشور به اتخاذ‌ تدابیر مشابه با کشورهایی چون، فنلاند و نروژ، در زمینه ممانعت به عمل آوردن از سوء‌استفاده از تسلیحات نظامی، به‌رغم فریبندگی سود حاصل از انجام این‌گونه مبادلات اشاره کرده است. 

تیم پژوهشی سازمان دفاع از قربانیان خشونت

 (۱) این سازمان یک اندیشکده دانشجویی است که از سوی دانشجویان دانشگاه‌های گلاسکو در اسکاتلند، دابلین در ایرلند و چارلز در پراگ تشکیل یافته است.

https://thesecuritydistillery.org/all-articles/french-made-weapons-in-yemen-a-reflection-on-todays-arms-business