مصاحبه‌‌های اختصاصی:‌ اسلام‌هراسی در فرانسه و خلاء قانونی در این کشور

مصاحبه اختصاصی سازمان دفاع از قربانیان خشونت با پروفسور ژان بیمن، استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه کالیفرنیا، سانتا باربارا با موضوع اسلام‌هراسی در فرانسه و خلاء قانونی در این کشور. 

اقلیت‌های نژادی و مذهبی بخش قابل توجهی از جمعیت فرانسه را تشکیل می‌دهند. این کشور سابقه طولانی در پذیرش مهاجران را در کارنامه خود ثبت کرده است. اولین ماده قانون اساسی فرانسه که در سال 1958 به‌تصویب رسید، به‌طور صریح از حقوق اساسی تمام شهروندان بدون در نظر گرفتن نژاد یا مذهب حمایت می‌کند. از سال 1872 هرگونه گردآوری اطلاعات در سرشماری‌های ملی در مورد قومیت و اعتقادات مذهبی شهروندان ممنوع اعلام شده است. از این رو بعضاً اطلاعات متنقاضی در خصوص قومیت و اعتقادات مذهبی شهروندان وجود دارد. برخی از داده‌ها حاکی از آن است که بین 7 تا 9 درصد از جمعیت این کشور را مسلمانان و دیگر گروه‌های کوچکتر؛ و کمتر از یک درصد آن‌ها را بودایی‌ها و یهودیان تشکیل می‌دهند. محافظت از برابری نژادی و مذهبی در فرانسه اولویت اصلی است. اما در دو دهه اخیر موانع برابری نژادی و مذهبی در فرانسه پدیدار شده است و این کشوردرگیر اپیدمی نژادپرستی ضدمسلمان، ضدیهودی و ضدسیاه شده است. با توجه به این مهم سازمان دفاع از قربانیان خشونت مصاحبه‌ای را با پروفسور ژان بیمن استادیار جامعه‌شناسی در دانشگاه کالیفرنیا ترتیب داد که بخش‌های از این مصاحبه را در پیش‌رو دارید. ایشان به طور تخصصی در زمینه‌ی نژادپرستی و اسلام‌هراسی در فرانسه پژوهش انجام داده است. به اعتقاد خانم بیمن مدتهاست نژادپرستی در فرانسه به سطح نگران‌کننده‌ای رسیده است. هرچند که فرانسه ادعا می کند جامعه‌ای برابری طلب است، نژادپرستی در فرانسه یک بحران به شمار رفته و میراث گذشته این کشور، که همانا تحقق برتری سفیدپوستان است، می‌باشد.
درخصوص پیشرفت راست‌افراطی در اروپا به ویژه در سال‌های 2017 و 2018 و گسترش سیاست‌های ضدمهاجرتی و جایگاه احزاب راست افراطی در سیاست فرانسه پروفسور بیمن معتقد است که هرگاه به نقش راست‌افراطی در فرانسه و به طور کلی در اروپا می‌نگریم، نه تنها قدرت و نفوذ آن‌ها را باید درنظر داشته باشیم، بلکه باید دید که چگونه ایدئولوژی راست‌گرایانه که به گفتمان عمومی ورود پیدا کرده، قابل پذیرش شده و مخاطبانی را خارج از دایره‌ی راستگرایان افراطی تحت تأثیر قرار داده است. وی معتقد است که به بیراهه خواهیم رفت اگر صرفاً به آنچه راست‌گرایان انجام می‌دهند توجه کنیم. درخصوص حملات نوامبر 2015 در پاریس و حملات ژوئیه 2016 در نیس، و نگاه جامعه فرانسه به مسلمانان، خانم بیمن بر این باور است که بعد از این حوادث احساسات نژادپرستانه نسبت به مسلمانان فرانسه به بهانه وحدت ملی (جمهوریت) تقویت شده است. در این خصوص وی ضمن اشاره به اظهارات عبدالعلی حاجات، متخصص علوم سیاسی از عبارت "مجازات دسته جمعی" برای توضیح نوع رفتار با مسلمانان فرانسوی پس از حوادث تروریستی که به نوعی به مسلمانان نسبت داده می‌شود، استفاده می‌کند. در حالی که قانون گایزوت مصوب سال 1990، انکار هولوکاست را جرم شمرده و دولت موظف است کسانی را که یهودیان را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند تحت پیگرد قرار دهد، اما در خصوص مسلمانان اوضاع تا حدی متفاوت است. در این خصوص پروفسور بیمن می‌پذیرد که در مبارزه با اسلام‌هراسی در فرانسه یک خلاء قانونی، فرهنگی و اجتماعی وجود دارد. وی می‌گوید من فکر می‌کنم این خلاء حداقل تا حدی به این دلیل باشد که مسلمانان در فرانسه به چشم فرانسوی مانند دیگر فرانسویان دیده نمی‌شوند.
با توجه به آمار و ارقام موجود در خصوص وضعیت مسلمانان در فرانسه، پروفسور بیمن اظهار می‌دارد که مدل یکپارچه‌سازی اجتماعی فرانسه شکست خورده چرا که نتوانسته ماهیت چندفرهنگی جامعه‌ی فرانسوی را بپذیرد. به نظر ایشان یک عقیده کهنه وجود دارد که هر شهروندی که سفیدپوست نیست، نتیجتاً فرانسوی نیست. از این رو با این ایدئولوژی خطرناک باید مبارزه شود. رئیس جمهور فرانسه، امانوئل مکرون در مصاحبه‌ای در خصوص حجاب زنان مسلمان گفته بود که برخی از زنان مسلمان حجاب می‌گذارند چرا که تمایل دارند خود را از جمهوری فرانسه جدا نشان دهند. در این خصوص پروفسور بیمن معتقد است که اظهارات مکرون این مسئله را ثابت می‌کند که به مسلمانان فرانسه به عنوان اعضای واقعی جامعه فرانسه نگاه نمی‌شود. وی می‌گوید من فکر می‌کنم هم مردان و هم زنان مسلمان در معرض تبعیض و اسلام‌هراسی قرار دارند. پروفسور بیمن معتقد است که با توجه به رشد جمعیت مسلمانان در فرانسه متأسفانه جامعه‌ دچار نوعی ترس عصبی از احتمال استیلا و تسلط مسلمانان بر این کشور، یا به عبارتی "اسلامیزه" شدن فرانسه است. جنسیت، نژاد و نگرانی از زاد و ولد در پروژه استعماری آمیخته شده است. بنابراین ما نمی‌توانیم هراس در خصوص حضور مسلمان در فرانسه را بدون درنظر گرفتن میراث امپراتوری استعماری فرانسه در مغرب و نقاط دیگر درک کنیم.

برای مشاهده متن کامل به زبان انگلیسی می‌توانید به اینجا مراجعه نمایید.