مصاحبه‌های اختصاصی:‌ بحران مسلمانان روهینگیا و نسل‌کشی در میانمار

مصاحبه اختصاصی سازمان دفاع از قربانیان خشونت با پروفسور علی ریاض استاد علوم سیاسی دانشگاه ایالتی ایلینوی آمریکا موضوع بحران مسلمانان روهینگیا و نسل‌کشی در میانمار.
اقوام روهینگیا، اقلیتی سنی مذهب هستند که نسل‌ها در ایالت راخین میانمار زندگی کرده‌اند و از نظر تاریخی به دلیل حکومتی که حق شهروندی آن‌ها را به رسمیت نمی شناسد، همواره مورد تبعیض نظام‌مند قرار گرفته‌اند. اوضاع روهینگیایی‌ها هنگامی که خشونت‌های فرقه‌ای در سال 2015 با مسلح کردن هزاران نفر گسترش یافت مورد توجه بین‌المللی قرار گرفت. به دلیل این خشونت‌ها مسلمانان روهینگیایی مجبور به فرار از خانه و کاشانه خود شده و در جستجوی امنیت به کشورهای همسایه کوچ کردند. تاکنون، به دلیل این خشونت‌های فرقه‌ای و مسلحانه، بیش از یک میلیون روهینگیایی به اجبار آواره شده‌اند، و غالباً این افراد در دام قاچاق‌بران افتاده و در مواردی حتی این قاچاق‌بران آن‌ها را در دریاهای آزاد به حال خود رها کردند.

همانطور که توسط آژانس توسعه بین‌المللی انتاریو گزارش شده است، از آگوست 2017، حداقل 24000 مسلمان روهینگیایی کشته شده‌اند، بیش از 34000 نفر از آن‌ها در آتش سوخته و 114000 نفر دیگر شکنجه شده‌اند. علاوه بر این جرم و جنایت، حدود 18000 دختر و زن روهینگیایی نیز توسط اعضای ارتش و پلیس میانمار مورد تعرض جنسی قرار گرفته‌اند. همچنین دست کم 400 روستای روهینگیا به طور کامل به آتش کشیده شده و تخریب شده‌اند. این جنایات توسط سازمان‌های بین‌المللی و حقوق بشری به عنوان پاکسازی قومی،          نسل‌کشی و جنایات علیه بشریت توصیف می‌شود. با این حال، پوشش رسانه‌ای این وضعیت اضطراری به مراتب کمتر از آنچه که رخ داده است بوده. علاوه بر آن بحران روهینگیا چندین کشور دیگر را نیز درگیر این موضوع نموده است. هم اکنون هزاران پناهجوی روهینگیایی در کشورهای مختلف نیاز به مراقبت‌های بهداشتی، آموزشی و غذایی دارند. در حال حاضر بنگلادش بزرگترین میزبان پناهندگان روهینگیایی با جمعیتی بالغ بر 914،000 نفر می‌باشد.

با توجه به مقدمه‌ای که در خصوص روهینگیایی‌ها و نیز تبعات آوارگی آن‌ها داده شد، سازمان دفاع از قربانیان خشونت اقدام به مصاحبه با پروفسور علی ریاض، استاد علوم سیاسی دانشگاه ایالتی ایلینوی آمریکا، عضو ارشد غیرمقیم شورای آتلانتیک و رئیس انستیتوی مطالعات بنگلادش آمریکا (AIBS) نمود. ایشان که یک استاد علوم سیاسی باسابقه به ویژه در زمینه مسایل جنوب و جنوب شرق آسیاست در این گفت‌وگو با پاسخ‌های جامع و مستدل به ریشه‌یابی علل تاریخی و معاصر بحران مهاجران روهینگیا،‌ رشد و گسترش اسلام‌هراسی در میانمار، ناکارآمدی دولت این کشور در حمایت از اقلیت‌ها و همینطور چالش‌هایی که خیل عظیم پناهجویان روهینگیا برای کشورهایی همچون بنگلادش ایجاد کرده‌اند،‌ پرداخت که بخش‌هایی از این گفتگو به شرح ذیل ارائه می‌گردد.

پروفسور علی ریاض در ابتدای این مصاحبه به صورت مستدل به علل تاریخی و معاصر مسئله روهینگیایی‌ها پرداخت، وی در این خصوص توضیح داد که ریشه به حاشیه رانده شدن مسلمانان روهینگیا در میانمار به تاریخ پس از استقلال این کشور برمی‌گردد، چرا که قانون اساسی اولیه در ارتباط با حقوق اقلیت‌های قومی ابهاماتی داشت. در حقیقت عدم اعطای شهروندی به این اقلیت قومی منشاء گرفته از قانون شهروندی سال 1982 می‌باشد. از سوی دیگر استدلال دولت این است که روهینگیاها از بنگلادش وارد شده‌اند و بنابراین به اکثر اعضای جامعه قومی رسماً به عنوان خارجیان مقیم در میانمار برچسب زده شده است. وی همچنین اضافه می کند که دو ادعای عمده در ارتباط با عدم اعطای شهروندی به روهینگیاها ذکر می‌شود که عبارتند از: الف) روهینگیاها در جریان استعمار میانمار،‌ از بریتانیا حمایت کردند؛ ب) تنش‌های مذهبی بین بودایی‌ها و مسلمانان توسط روهینگیاها که اقلیتی مسلمان هستند تشدید می‌شود.

ایشان در خصوص دلایل نگرانی دولت میانمار در خصوص اقوام روهینگیایی‌ اظهار می‌دارد که هرچند که سیاست‌های دولت میانمار در ظاهر شکل مذهبی و دینی ندارند، اما شکی نیست که دین در اتخاذ تصمیم‌های دولت نقش اساسی دارد. پیش‌زمینه‌ دینی مسلمانان روهینگیا به عنوان مانعی در ایجاد یک کشور همگن بودایی به شمار می‌آید و اسلام‌هراسی، همانند بسیاری نقاط دیگر، بخشی از جامعه را شکل داده است.
پروفسور علی ریاض در خصوص شرایط زندگی روهینگیاها در کمپ‌های مهاجران در بنگلادش نیز اظهار داشت که در سال‌های اخیر وضعیت این افراد رو به وخامت بوده است، چرا که این کمپ‌ها اصلاً قرار نبود برای مدتی طولانی میزبان این جمعیت بزرگ پناه‌جویان باشند. سایر تأسیسات موجود نیز از حداقل استانداردهای بنیادین بی‌بهره هستند.

آنچه که در ارتباط با مسلمانان روهینگیا به عنوان یک بحران انسانی توصیف می‌شود، در واقع یک مسئله‌ سیاسی است. تصمیم درباره‌ مسئله روهینگیاها،‌ موضوع کمک کردن به یک گروه از افراد نیست بلکه نتیجه‌گیری در این باره است که آیا یک هویت فراگیر ملی برای همه‌ شهروندان از دید دولت قابل پذیرش است یا خیر. وی معتقد است که تردید کمی در خصوص کشتار جمعی یا نسل‌کشی در ایالت راخین میانمار وجود دارد. ایشان همچنین براین باور است که کودتا، دورنمای سیاسی میانمار را دستخوش تغییر کرده است. شرایط جدید، اقلیت‌های این کشور به ویژه روهینگیایی‌ها را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد. پروفسور ریاض در خصوص وضع موجود و چشم‌انداز آتی اظهار می‌دارد که ارتش میانمار دلیلی برای خویشتن‌داری ندارد و با وضعیت موجود شرایط تغییر نمی‌کند مگر آنکه بدتر شود.

مطالعه متن کامل مصاحبه به زبان انگلیسی در اینجا.