مصاحبه‌های اختصاصی: دور جدید خشونت‌ها علیه مسلمانان روهینگیایی

مصاحبه اختصاصی سازمان دفاع از قربانیان خشونت با پروفسور کاستاس لائوتیدس ، دانشیار روابط بین‌الملل دانشگاه دیکن استرالیا با موضوع دور جدید خشونت‌ها علیه مسلمانان روهینگیایی.

خشونت علیه مردم روهینگیا، یک اقلیت قومی عمدتاً مسلمان در میانمار که اکثراً در ایالت راخین زندگی می‌کنند، باعث آواره شدن صدها هزار نفر به کشورهای همسایه شده است. این افراد توسط دولت میانمار به عنوان شهروند به رسمیت شناخته نمی‌شوند و این مسئله باعث شده است که آنها از بسیاری از خدمات عمومی از قبیل آموزش، اشتغال و خدمات بهداشتی محروم باشند. سازمان ملل متحد مردم روهینگیایی را تحت آزارواذیتترین اقلیت جهان میداند و رفتار دولت در قبال آنها را "پاکسازی قومی" توصیف کرده است. از زمانی که افراط‌گرایان بودایی و ارتش «عملیات پاکسازی» را در اوت 2017 آغاز کردند تا کنون، بیش از 10000 روهینگیایی کشته شده‌اند. نزدیک به 1.2 میلیون پناهجوی روهینگیایی نیز در حال حاضر در بنگلادش در شهر کاکس بازار، جایی که بزرگترین کمپ‌های پناهندگان جهان در آن قرار دارد، پناه گرفته‌اند. این درحالیست که بنگلادش خود نیز با فقر مزمن دست و پنجه نرم می کند و به سختی می‌تواند منابع لازم را برای ساکنان محلی تهیه کند. در سال 2019، نرخ فقر در این کشور 20.5 درصد بود، از جمله حداقل 12.9 درصد از این جمعیت در فقر شدید بسر می‌برند. این به این معنی است که تأمین تغذیه کافی، تجهیزات پزشکی، بهداشت و آب آشامیدنی برای جامعه قابل توجهی از پناهندگان یک وظیفه طاقت فرسا برای دولت تحت فشار بنگلادش است.

با توجه به این شرایط، به ویژه وضعیت اسفبار مسلمانان روهینگیایی، سازمان دفاع از قربانیان خشونت با پروفسور کاستاس لائوتیدس، دانشیار روابط بین‌الملل دانشگاه دیکن استرالیا مصاحبه نموده و نظر ایشان را جویا شد. مصاحبه‌شونده یک پژوهشگر و استاد باسابقه در زمینه‌ حل و فصل بحران و منازعات است و حول محور مسایل مسلمانان روهینگیا، پژوهش‌های متعددی در قالب مقاله و کتاب منتشر کرده است. در این گفت‌وگو، ایشان با مرور ریشه‌های تاریخی، قومی، سیاسی و مذهبی بحران روهینگیا و همینطور وضعیت فعلی آوارگان در کشور بنگلادش، به موشکافی و تحلیل دقیق شرایط حاضر، به ویژه پس از کودتای فوریه‌ 2021 پرداخته و راهکارهایی برای برون‌رفت از بن‌بست فعلی نیز ارایه می‌دهد. ایشان همچنین توضیحاتی درباره علت‌های پاسخ ناکافی و کند جامعه‌ جهانی به رنج مسلمانان روهینگیایی ارایه داده است. در ذیل بخش‌هایی از این مصاحبه را پیش‌رو دارید.

با توجه به گزارش‌های رسانه‌ای در خصوص وضعیت وخیم مسلمانان روهینگیا در ایالت راخین به ویژه از زمان کودتای نظامی در فوریه 2021، دستگیری دسته جمعی شهروندان روهینگیا که قصد خروج از راخین را داشتندو همچنین محدودیتهای شدید برای آزادی رفت و آمد آنها،از پروفسور لائوتیدس سئوال شد که آیا حکومت نظامی فشار بر روهینگیاهای سرکوب شده را کاهش خواهد داد یا انتظار دارید شرایط زندگی آنها بدتر شود؟ ایشان در پاسخ به این سئوال اظهار داشتند که مسلمانان روهینگیا به حاشیهرانده‌ترین و سرکوب‌شده‌ترین اقلیت در دومین ایالت فقیر - راخین – اتحادیه میانمار هستند که در نتیجه تسلط نظامی یک سال پیش، روز به روز از نظر اجتماعی و اقتصادی وضعیت آنها بدتر شده است. اگرچه وضعیت بدتر می شود، اما من از این واقعیت که دولت وحدت ملی در تبعید متشکل از اعضای منتخب دموکراتیک پارلمان، روهینگیا را به عنوان بخشی از مردم اتحادیه به رسمیت شناخته است، تسلی پیدا می‌کنم. وی همچنین افزود در مورد ارتش، آنها سوابق ثابت شده‌ای از جنایات گسترده علیه روهینگیا دارند، بنابراین دور جدیدی از خشونت همیشه امکان پذیر است، اما در حال حاضر چالش اصلی آنها در راخین ارتش آراکان است، بنابراین تمرکز روی آنها است.

با توجه به میزبانی بنگلادش از بیش از یک میلیون پناهنده روهینگیایی از ایشان سئوال شد که آیا بنگلادش منابعی را برای ادامه پناه دادن به این جمعیت قابل توجه پناهندگان دارد؟ و آیا دولت دوفاکتو در میانمار آماده استقبال از بازگشت آنهاست؟ در پاسخ به این سئوال آقای لائوتیدس اظهار داشتند که در بنگلادش، تداوم یافتن اردوگاه‌های آوارگان منجر به نارضایتی روزافزون شده است. بزرگترین کمپ‌های آوارگان جهان در آنجا قرار دارد، و من اخیراً نظرسنجی‌هایی را دیدم مبنی بر اینکه آوارگان در شهر بازار کاکس آمادگی خود را برای بازگردانده شدن به وطن اعلام کردند. حکومت نظامی حاکم، تمایل یا ظرفیت برای اجرای برنامه‌ای جهت بازگشت آوارگان را ندارد. آنها حتی نمی‌توانند نیازهای 500 هزار آواره شده درون‌مرزی را تأمین کنند، چه برسد به بیش از یک میلیون آواره‌ای که در کاکس بازار بنگلادش ساکن هستند.

در خصوص وضعیت حقوقی مردم روهینگیا و ایجاد دموکراسی نیز ایشان بر این باور است که تغییر در این حوزه تنها در صورتی رخ خواهد داد که با اجرای قانون اساسی جدید که در مرحله تدوین توسط حکومت وحدت ملی است، دموکراسی در میانمار احیا شود. به عقیده پروفسور لائوتیدس جامعه جهانی در پاسخ به بحران روهینگیا کُند عمل کرده است. هرچند که در سطح بشردوستانه اقداماتی صورت گرفته، دشواری‌هایی در زمینه دریافت پاسخ هماهنگ و طولانی مدت از سوی شورای امنیت سازمان ملل حاکم بوده است. این مربوط به برخی واقعیت‌های ژئوپلتیک است اما همینطور با بی‌میلی دولت میانمار، هم دولت منتخب و هم حکومت نظامی فعلی،‌ برای مرتفع کردن چالش‌ها ارتباط دارد. برای قدرت‌های عمده‌ غربی همچون ایالات متحده و بریتانیا، میانمار از حیث ژئوپلتیک یک خط قرمز همچون تایوان و کره جنوبی محسوب نمی‌شود، در نتیجه سطح تعامل و تعهد به حل بحران فراتر از تحریم‌های هدفمند و ابراز محکومیت نخواهد رفت.

برای برون رفت از این وضعیت ایشان براین باور است که سازمان همکاری اسلامی می‌تواند برای تعامل جهت برقراری صلح و گسترش همزیستی بین ساکنان بومی راخین و مسلمانان روهینگیا تلاش کند. به عقیده پروفسور لائوتیدس تفکرات رادیکال و افراطی ملی‌گرایانهی بودایی همچنان برقرار خواهند بود، اما تأثیر آن بر منازعه در منطقه، متأخر و مربوط به بعد از سال 2010 است. وی همچنین براین باور است که بحران روهینگیا یک چالش دیرپا است و قبل از سال 2010، زمانی که تغییرات در میانمار آغاز شد، حوادث خشونت‌بار فراوانی رخ داده بودند. به اعتقاد وی محروم‌سازی قومی توسط بودایی‌های رادیکال که مایلند روهینگیا را به عنوان رهبر "اسلامیزه" کردن میانمار معرفی کنند، تشدید خواهد شد.

برای مطالعه متن کامل به زبان انگلیسی به اینجا مراجعه نمایید.