مصاحبه‌های اختصاصی: آثار حقوق بشری بر تغییرات اقلیمی و مسائل جوامع کم‌برخوردار

مصاحبه اختصاصی سازمان دفاع از قربانیان خشونت با پروفسور دیوید هانتر، استاد دانشگاه آمریکایی با موضوع آثار حقوق بشری بر تغییرات اقلیمی و مسائل جوامع کم‌برخوردار.

رویدادهای شدید آب و هوایی سال گذشته در جهان نشان داد که تغییرات آب و هوایی همچنان یک موضوع اساسی بوده و نیاز به توجه فوری دارد. سیل ویرانگر در پاکستان که حدود 33 میلیون نفر را آواره کرده یا تحت تأثیر قرارداد، بدترین موج گرما در چین در دهه‌های اخیر، طوفان‌های استوایی در فیلیپین، طوفان «یان» در ایالات متحده و طوفان‌های شن مداوم در خاورمیانه برخی از مسائلی هستند که حاکی از آن است که کره زمین به شکل افسارگسیخته‌ای در حال گرم شدن است.

کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد در سال 2022 به میزبانی مصر رویداد مهمی بود که صدها رهبر جهان، دانشمند و متخصص را گرد هم آورد تا در مورد چگونگی برخورد دولت‌ها با وضعیت اضطراری آب و هوا و تقویت تعهد خود برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای بحث کنند. در آنچه که بسیاری از ناظران به عنوان یک پیشرفت توصیف کردند، اجلاس شرم‌الشیخ به توافقی برای ایجاد صندوق پاسخ به خسارات وارده برای کمک به کشورهای در حال توسعه که بیشترین آسیب را نسبت به تأثیرات تغییرات آب و هوایی دارند، منتهی شد.

با این حال، علی‌رغم گام‌های مثبتی که برای رسیدگی به این بحران در حال گسترش برداشته شده است، تغییرات آب و هوایی همچنان یک چالش حقوق بشری است که به طور نامتناسبی بر دوش فقیرترین کشورها، جوامع اقلیت، زنان و مردم مناطق روستایی سنگینی می‌کند. سال گذشته، ایالات متحده به تنهایی 165 میلیارد دلار خسارت ناشی از بلایای آب و هوایی متحمل شد. پنج کشور بزرگ منتشر کننده گازهای گلخانه‌ای در مجموع باعث زیان اقتصادی 6 تریلیون دلاری جهان در سال 2022 شده‌اند. محققان توافق دارند که اساسی‌ترین حقوق بشر، از حق مسکن تا حق غذا، با بدتر شدن گرمایش جهانی تضعیف می‌شود.

با توجه به این مهم، سازمان دفاع از قربانیان خشونت اقدام به مصاحبه با پروفسور دیوید هانتر استاد حقوق بین‌الملل و تطبیقی محیط زیست در کالج حقوق واشنگتن دانشگاه آمریکایی نمود. او عضو هیئت مدیره اتحادیه حقوق محیط زیست در سراسر جهان، ایالات متحده و عضو گروه کارشناسان حقوق محیط زیست سازمان کشورهای آمریکایی است. او مقالات متعددی در خصوص قوانین محیط زیست و تأثیر متقابل تغییرات آب و هوا و حقوق بشر به رشته تحریر درآورده است. در ذیل برخی نکات محوری این مصاحبه را به صورت خلاصه پیش رو داریم.

در ابتدا با توجه به نیاز شدید در حوزه سرمایه‌گذاری برای کنترل و سازگاری با تغییرات آب و هوایی از ایشان سئوال شد که آیا معتقدید کشورهای توسعه یافته برای انجام این سرمایه‌گذاری و اطمینان از جلوگیری از فجایع آب و هوایی آینده آماده هستند؟ آیا مقابله با وضعیت اضطراری آب و هوا به عنوان یک اولویت در نظر گرفته شده است؟ در پاسخ به این سئوالات آقای هانتر افزود من معتقدم کشورهای توسعه یافته، از جمله ایالات متحده، وضعیت اضطراری آب و هوا را جدی می‌گیرند و آن را به عنوان یک اولویت - اما تنها یکی از بسیاری از اولویت‌های موجود - می‌بینند. در حال حاضر، همه‌گیری کرونا، حمله روسیه به اوکراین، ظهور رژیم‌های استبدادی در بسیاری از نقاط جهان، و شکاف فزاینده ثروت بین غنی و فقیر در سطح ملی و بین‌المللی، همگی از اولویت‌هایی هستند که برای دریافت توجه، با یکدیگر رقابت می‌کنند. علاوه بر این، حتی در اولویت‌های تغییرات آب و هوایی، کاهش در مقایسه با انطباق یا جبران خسارات تغییرات آب و هوایی، برای بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته اولویت بالاتری دارد. لذا اینگونه می‌توان نتیجه گرفت که دولت‌ها قرار نیست 1.8 تریلیون دلار بودجه لازم برای مسائل تغییرات آب و هوایی را فراهم کنند. برای نزدیک شدن به این رقم، باید از سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی استفاده کنیم.

همچنین با توجه به استفاده بی‌رویه از آب شیرین و جنگل‌زدایی از ایشان سئوال شد که چه اصلاحاتی باید در سیستم‌های غذا و آب انجام شود تا تأثیر مخرب این عوامل بر طبیعت کاهش یافته و در کنار آن به مسئله سوء تغذیه نیز رسیدگی شود؟ در این خصوص وی اظهار داشت که رویکرد بیشتر بر استفاده از غذاهای محلی می‌تواند گامی در جهت بهبود این مسئله باشد. همچنین تمرکز بیشتری نیز باید بر رویکردهای جدید به منظور محدود کردن گازهای گلخانه‌ای حاصل از تولیدات کشاورزی ایجاد کرد. همچنین اندازه‌گیری و گزارش مصارف کشاورزی از آب همراه با تلاش برای انعکاس بهتر هزینه‌های واقعی آب نیز حائز اهمیت می‌باشد.

با توجه به اینکه براساس اظهارات کارشناسان سازمان ملل متحد، کشورهای عضو گروه 20 مسئول 78 درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای در دهه گذشته هستند، در حالی که فقیرترین کشورها بیشترین هزینه را برای تغییرات آب و هوایی متحمل می‌شوند از ایشان سئوال شد که چگونه می‌توان این شکاف‌ها را پر کرد و اطمینان حاصل نمود که وضعیت اضطراری آب و هوایی منجر به سلب مالکیت و فقر بیشتر کشورهای توسعه نیافته نمی‌شود؟ در پاسخ به این سئوال پروفسور هانتر نیز تأکید کرد که کشورهای توسعه‌یافته‌ عضو گروه ۲۰ مسئول بروز بحران اقلیمی فعلی هستند و البته به نسبت منابع بیشتری هم در اختیار دارند تا به تغییرات اقلیمی پاسخ دهند. همچنین وی ادامه داد که این میزان تأثیر متفاوت در ایجاد مشکل و در میزان ثروت در اصل مسئولیت‌های مشترک اما تفکیک‌شده در بیانیه محیط زیست و توسعه ریودوژانیرو مورد تأکید قرار گرفته است. به اعتقاد پروفسور هانتر کشورهای ثروتمندتر بیشتر می‌توانند در برابر تغییرات آب‌وهوایی مقاومت کنند و در نتیجه بهتر با آن سازگار می‌شوند و می‌توانند تأثیرات آن را کاهش دهند.

به ظن پروفسور هانتر به رسمیت شناختن نگاه و تاثیرات حقوق بشری تغییرات اقلیمی، اهمیت آن را افزایش می‌دهد، فضا برای ظهور صداهای جدید در گفتمان اقلیمی را فراهم می‌کند و توجه را به سمت حمایت از قربانیان تغییرات اقلیمی و خسارت‌های ناشی از آن جلب می‌کند. در پایان در خصوص معضل نژادپرستی اقلیمی یا زیست‌محیطی، با توجه به گزارش ارائه شده توسط عفو بین‌الملل، و راه‌های مقابله با آن ایشان اظهار داشتند که نژادپرستی اقلیمی به طور مشخص مشکلی در جانمایی مجموعه‌های صنعتی در ایالات متحده است به شکلی که اثبات شده جوامع رنگین‌پوستان بیشتر در معرض گازهای سمی حاصل از فعالیت‌های صنعتی قرار دارند چرا که محل سکونت‌شان در مجاورت این سایت‌ها قرار گرفته است.

برای مطالعه متن کامل به زبان انگلیسی به اینجا مراجعه نمایید.