مصاحبه‌های اختصاصی: مهمترین چالش‌های مربوط به حقوق کودکان در جهان

مصاحبه اختصاصی سازمان دفاع از قربانیان خشونت با پروفسور ورن بینفورد‌، استاد حقوق کودک، اخلاق و سیاست در دانشگاه کلرادو بالدر‌.

بر اساس گزارش سازمان ملل، 2.39 میلیارد نفر در جهان زیر 18 سال سن دارند. بر اساس این گزارشات در سال 2019، 69 درصد کودکان، آماری نزدیک به 426 میلیون کودک، در کشورها و مناطق درگیر جنگ زندگی می‌کردند. فقر مدت‌هاست که کودکان را به طور ناعادلانه تحت تأثیر قرار داده است و از هر شش کودک در سراسر جهان، یک کودک از فقر شدید رنج می‌برد و با کمتر از 1.90 دلار در روز زندگی می‌کند. همه کودکان، حتی بعضاً در برخی از کشورهای توسعه یافته، به وسایل آموزشی کافی دسترسی ندارند و بیش از 175 میلیون کودک، به دلایل مختلف، در آموزش پیش دبستانی ثبت نام نمی‌کنند.

کنوانسیون حقوق کودک به طور گسترده به رسمیت شناخته شده‌ترین معاهده حقوق بشر در جهان با 196 کشور عضو است. این کنوانسیون مجموعه وسیعی از تعهدات کشورها را در زمینه حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و بهداشتی کودکان مشخص می‌کند. این واقعیت که بر سر تصویب کنوانسیون اتفاق نظر وجود دارد، نشان دهنده اهمیت اساسی حقوق کودکان به عنوان وارثان آینده جهان است. اما از آنجایی که جامعه بین‌المللی خود را درگیر درگیری‌ها، بی‌ثباتی اقتصادی، بیماری‌های همه‌گیر و شرایط اضطراری آب و هوایی در حال پیشروی می‌بیند، شاهدیم که کودکان آسیب‌پذیرترین افراد در مواجهه با این چالش‌ها به شمار می‌روند. تنها در یک نمونه، همه‌گیری کووید-19، منجر به این شد که تقریباً 100 میلیون کودک دیگر در سراسر جهان بدون دسترسی به خدمات ضروری، با فقر چند بعدی مواجه شوند. پیشگیری از خشونت علیه کودکان در طول همه‌گیری نیز تحت تأثیر قرار گرفت و 66 درصد از کشورها به دلیل کووید-19 اختلال در خدمات مربوط به خشونت علیه کودکان را گزارش کردند.

با توجه به این توضیحات و اهمیت حقوق کودک، سازمان دفاع از قربانیان خشونت اقدام به مصاحبه با خانم پروفسور ورن بینفورد‌، استاد حقوق کودک، اخلاق و سیاست در دانشگاه کلرادو بالدر نمود. دکتر بیفنورد محقق و مدافع حقوق کودکان در سطح بین‌الملل بوده و دارای کرسی حقوق، اخلاق و سیاست اطفال در دانشگاه کلرادو می‌باشد. او مشاوره و همکاری با انجمن نجات کودکان‌، صلیب سرخ بین‌المللی و دادگاه کیفری بین‌المللی را نیز در کارنامه خود ثبت کرده است. تفسیر او درباره حقوق کودکان در نیویورک تایمز، واشنگتن پست، نیویورکر، و آتلانتیک و دیگر روزنامه‌ها و نشریات معتبر بین‌المللی منتشر شده است. در ذیل بخش‌هایی از این مصاحبه که بر چالش‌های کلیدی حقوق کودکان و راهبردهای مناسب برای پاسخگویی به این چالش‌ها مطرح شده است را پیش‌رو داریم.

در ابتدای این مصاحبه با توجه به فوریت‌هایی جدیدی مانند همه‌گیری کووید-19، جنگ در اوکراین، گرم شدن کره زمین و بحران‌های منطقه‌ای در خاورمیانه و شمال آفریقا که در مرکز توجه جامعه بین‌المللی قرار گرفته است، از پروفسور بینفورد سئوال شد که آیا با این تفاسیر این انتظار واقع‌بینانه است که دغدغه حقوق کودکان ادامه یابد و آیا منابع کافی برای رسیدگی به نقض حقوق آنها تخصیص داده می‌شود؟ در پاسخ به این سئوال اساسی ایشان اظهار داشتند که توجه به حقوق کودک یک ضرورت است. حقوق کودکان باید در سراسر جهان ارتقاء یابد، به ویژه در زمان‌های پرتلاطم؛ چرا که کودکان بازتاب‌دهنده بهترین هویت‌های فردی و جمعی ما هستند. وقتی ما در تصمیم‌های خود، منافع کودکان را در مرکزیت توجه قرار می‌دهیم، در واقع یک قطب‌نمای اخلاقی در اختیار داریم که ما را وادار می‌کند خواسته‌ها و منافع شخصی خود را زیر پا بگذاریم و برای آینده برنامه‌ریزی کنیم. وقتی فراتر از منافع شخصی خود حرکت کنیم، می‌توانیم تصمیمات عاقلانه‌تر و متفکرانه‌تری بگیریم. در ادامه ایشان اظهار داشتند که کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل در مقطع تاریخی مشابهی همچون زمانی که امروز در آن هستیم، به تصویب رسید. در سال ۱۹۲۴، اگلانتین جب، معلم و بنیانگذار سازمان “نجات کودکان”، جامعه‌ ملل را متقاعد کرد که انسانیت، بهترین دارایی‌های خود را مدیون کودکان است. جهان در بین دو جنگ جهانی قرار داشت، کشورها به دلیل نقش‌شان در جنگ جهانی اول دچار فقر و محرومیت فراوان بودند، سال‌های کمی تا رکود اقتصادی بزرگ فاصله داشتیم و فاشیسم در اوج بود. در همچون فضایی که با شرایط امروز تفاوت چندانی ندارد، جامعه‌ ملل این کنوانسیون را به تصویب رساند و کمک کرد تا در سراسر جهان، به واسطه ارزش‌های مشترک‌مان، متحد شویم. من به جد معتقد هستم که با تمرکز بر کودکان و حقوق آنها، ما به صورت فردی و جمعی به صلح دست یافته، راه‌هایی نیز برای عبور از بحران‌های جهانی از جمله گرمایش جهانی و بیماری‌های همه‌گیر بیابیم و از زندگی خود و کسانی که دوستشان داریم محافظت کنیم. بنابراین، بله، ما باید همچنان تمرکز و تعهد خود را به کودکان و حقوق آنها حفظ کنیم.
با توجه به آمار و ارقام منتشره در خصوص تأثیر کرونا بر کودکان از ایشان سئوال شد که آیا می‌توان در کوتاه‌مدت آسیب‌های ناشی از کرونا به آموزش را جبران کرد؟ در پاسخ به این سئوال ایشان اظهار داشتند که در کوتاه مدت، خیر. همه‌گیری کووید ۱۹ منجر به ‌زخم‌ها و آسیب‌های روحی فراوان در سراسر جهان شده است. برای مثال، کودکان و نونهالان نمی‌توانستند چهره‌های زیادی را ببینند، چرا که غیر از والدین‌شان، با کسی در ارتباط نبودند، یا صورت‌ها همگی با ماسک پوشیده شده بود. راه‌حل آسیب‌های روحی که کودکان در دوره همه‌گیری دچار آن شدند، خود ما هستیم. ما درمان و دارو هستیم. باید کودکان‌مان را در خانه، مدرسه و جامعه همراهی کنیم و آنها را در تعاملات انسانی طبیعی و سالم فردی غرق کنیم. ایشان در خصوص خشونت علیه کودکان نیز اذعان داشتند که باید گفت هیچ کس از این آسیب در امان نیست. کودکانی از خانواده‌های ثروتمند، خانواده‌های فقیر، پیش‌زمینه‌های فرهنگی و مذهبی مختلف، زوج‌هایی که با هم زندگی می‌کنند یا تک‌والدین، افراد شاغل در بخش بهداشت، دانشجویان، والدین بیکار، خانواده‌های دچار اعتیاد و خانواده‌های سالم با خشونت و آزار مواجهند. اگر تلاش بیشتری کنیم تا حقوق کودکان و خانواده را ارتقا ببخشیم، آزار علیه کودکان کاهش می‌یابد.
با توجه به درگیری کودکان در مخاصمات مختلف در سراسر جهان در خصوص منابع مورد نیاز برای کمک به کودکان به ویژه در مناطق جنگ زده از ایشان سئوال شد. وی در این خصوص اظهار داشت که برخی از اولین کارهای من در زمینه حقوق کودکان با صلیب سرخ و هلال احمر در طول جنگ در یوگسلاوی سابق در دهه 1990 بود. ما یک طرح کلی از حقوق کودکان در درگیری‌های مسلحانه را توصیه کردیم، و وقتی برخی از آنها در اولین پروتکل اختیاری کنوانسیون حقوق کودکان سازمان ملل متحد گنجانده شد، که بر جلوگیری از سرباز شدن کودکان تمرکز داشت، نفس راحتی کشیدیم. همچنین وقتی دادگاه کیفری بین‌المللی پیگرد قانونی رهبران نیروهای مسلحی را که کودکان را برای شرکت در درگیری‌های مسلحانه استخدام می‌کنند، در اولویت قرار داد، خوشحال شدیم. من امیدوار هستم که تأثیرات بلندمدت آن معاهده و تعقیب کیفری دیوان بین‌المللی کیفری به پایان دادن به این اعمال کمک کند. اما همانطور که هر دوی ما میدانیم، برخی از کودکان مانند آنچه امروز در یمن شاهد آن هستیم، همچنان به عنوان سرباز بکار گمارده می‌شوند. با توجه به کنوانسیون حقوق کودک همه کشورها موظفند تا «اطمینان حاصل کنند که حداکثر بقا و رشد کودک ممکن است.» بنابراین، منابع مورد نیاز، علاوه بر دسترسی به غذا و آب، که آشکارا برای بقای اساسی حیاتی است، توانمندسازی والدین و جوامع با منابع اولیه مانند کاغذ، ظروف نوشتن، کتاب و غیره ضروری می‌باشد.
با توجه به تسلط طالبان بر افغانستان، تشدید بحران در اوکراین و ادامه درگیری‌ها در سراسر خاورمیانه و آفریقا، موج‌های جدیدی از مهاجرت در حال ظهور است. لذا با توجه به این شرایط از ایشان در خصوص آسیبهای وارد شده به کودکان در طول فرآیند مهاجرت و چگونگی کاهش این آسیبها سئوال شد. وی در این خصوص اظها ر داشت که کودکانی که در فرایند مهاجرت هستند، مجموعه‌ی گسترده‌ای از حقوق را دارند که از آن بهره‌مند شوند، اما شوربختانه کسی این حقوق را عملی نمی‌کند. سازمان ملل در سال‌های اخیر مجموعه‌ای از تصمیم‌ها را اتخاذ کرده که به واسطه آنها، کشورهای میزبان مهاجران باید از حقوق کودکان در کشورهایشان محافظت کنند، حتی اگر شهروندی یا اقامت دائم نداشته باشند. اما اقدامات فراوان زیادی هست که در این زمینه باید انجام شود.
در نهایت، با توجه به اینکه کار اجباری یکی از اشکال سنتی نقض حقوق کودکان است و معمولاً به عنوان اولویت اصلی جامعه بین‌المللی تلقی می‌شود، از ایشان سئوال شد که چگونه می‌توان کار کودک را حذف کرد؟ آیا اهرم‌های بین‌المللی مؤثر هستند یا باید همزمان با اصلاحات ملی و اصلاحات اساسی در ساختارهای محلی اعمال شوند؟ در پاسخ به این سئوال ایشان اظهار داشتند که کار کودک حوزه دیگری است که من به طور خاص، شخصاً تمرکز کرده و تحقیقاتی انجام داده‌ام. در این خصوص ابتدا باید بین کار اجباری و کار کودک تمایز قائل شویم. کار کودکان ذاتاً بد نیست و در واقع می‌تواند منبع بلوغ سالم و مسئولیت‌پذیری کودک باشد و می‌تواند به استقلال و همچنین به ثبات اقتصادی خانواده کمک کند. من از کودکی کار می‌کردم و بچه‌های خودم را هم تشویق به کار می‌کنم. با این حال، کودکان حق دارند در مقابل کار اجباری و بردگی، و همچنین کارهای استثماری، مضر و نامناسب با سن ایشان محافظت شوند. آموزش رایگان و همگانی نقش اساسی در کاهش کار مضر کودکان دارد. البته، ما همچنین باید اطمینان حاصل کنیم که قوانینی برای ممنوعیت این اقدامات وجود داشته باشد.

برای مطالعه متن کامل به زبان انگلیسی به اینجا مراجعه کنید.