بررسی گزارش کمیسیون مستقل تحقیق در نوارغزه

 بیست و یکمین نشست ویژه شورای حقوق بشر با محوریت «وضعیت حقوق بشر در سرزمینهای اشغالی فلسطین، ازجمله شرق بیت المقدس» در تاریخ 23 جولای 2014 و به دنبال نقض گسترده و نظام مند حقوق بین الملل توسط اسرائیل در حمله به نواز غزه و کشتار بیش از هشتصد نفر از زنان وکودکان و مجروح شدن بیش از سه هراز و پانصد غیرنظامی، برگزار شد.
در این نشست، سفیر و نماینده دائم ایران در ژنو و رییس جنبش غیرمتعهدها، از شورای حقوق بشر خواست تا فوراً نسبت به اعزام یک کمیسیون تحقیق مستقل بین المللی با هدف بررسی موارد نقض حقوق بشر در اراضی اشغالی فلسطین بویژه نوار غزه با هدف شناسایی مسئولین این جنایات و پایان دادن به بی کیفری مسببین آن، اقدام نماید.
در پایان این نشست، قطعنامه ارائه شده از سوی سازمان همکاری های اسلامی تحت عنوان« تضمین احترام به حقوق بین الملل در اراضی اشغالی فلسطین از جمله بیت المقدس شرقی» با 29 رای مثبت در مقابل 1 رای منفی دولت امریکا و 17 رای ممتنع (از جمله 13 رای مربوط به سیزده عضو اتحادیه اروپا در شورای حقوق بشر)، به تصویب چهل و هفت عضو شورای مذکور رسید. از جمله نکات مهم مندرج در پیش نویس قطعنامه مذکور، درخواست اعزام کمیسیون تحقیق بین المللی به سرزمین های اشغالی برای بررسی و گزارش دهی به شورا در خصوص کلیه موارد نقض حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه بین المللی در سرزمین های اشغالی فلسطین بود.
به دنبال آن، بر اساس بیانیه ای کتبی از سوی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، کمیسیون مذکور با ترکیبی از ویلیام شاباس پرفسور حقوق بین الملل بعنوان رئیس این کمیسیون، دودو دین متخصص حقوق اجتماعی از سنگال و آمال علم الدین وکیل انگلیسی که یونانی الاصل میباشد بعنوان اعضای کمیسیون، آغاز به کار کرد.
پس از چندی، به دنبال اعمال فشار از سوی اسرائیل مبنی بر عدم بی طرفی پروفسور شاباس (به علت مشورت دهی به سازمان آزادی بخش فلسطین در سال 2012)، وی از سمت خود استعفا نمود و خانم ماری مک گووان دیویس جایگزین وی گردید.
این کمیسیون کار خود را در ماه اوت برای تحقیق در مورد جنگ غزه آغاز نمود اما اسرائیل از همان آغاز، نارضایتی خود را نسبت به تشکیل این کمیسیون و همکاری با آن نشان داد.
عدم همکاری با کمیسیون بارها از سوی مقامات اسرائیل از جمله نخست وزیر، سخنگوی وزارت خارجه و سایر مقامات اسرائیل، تصریح شد. در ۱۲ نوامبر 2014 اسرائیل اعلام کرد که به کمیسیون وابسته به شورای حقوق بشر سازمان ملل اجازه ورود به این کشور را نمی‌دهد.
بنیامین نتانیاهو بارها شورای حقوق بشر سازمان ملل را ˈضد اسراییلیˈ وˈبی ارتباط با حقوق بشرˈ توصیف و خواستار توقف تحقیق و تفحص کمیسیون این نهاد درباره کشتار فلسطینیان ساکن غزه شد.
با این وجود کمیسیون درطی یکسال تحقیق در مورد جنگ غزه، مسئولیت خود را کماکان و با استناد به شواهد و قراین غیرمستقیم به انجام رساند و گزارش 2015 خود را بر اساس گزارشات سازمانهای غیردولتی و گفتگو با ۲۸۰ قربانی و شاهد و دریافت ۵۰۰ اظهاریه کتبی تنظیم کرد.
این گزارش مورخ 22 ژوئن 2015 منتشرشد که امکان ارتکاب جنایات جنگی از سوی هردوطرف درگیر در جنگ 51 روزه را تصریح می کند که منجر به کشته شدن بیش از یک هزار تن و تخریب گسترده در نوار غزه شده است.
از جمله موارد نقضی که در این گزارش 113 صفحه ای مورد اشاره قرار گرفته «افزایش بسیار زیاد» حملات اسرائیل درطی 51 روز در تابستان گذشته به نوار غزه بوده که در جریان بیش از شش هزار حمله هوایی، ۲۱۸۹ فلسطینی از جمله ۱۴۶۲ غیرنظامی از جمله 299 زن و 551 کودک کشته شدند. تخریب گسترده زیرساخت های غیر نظامی و بجاماندن 100.000 بی خانمان. همچنین حملات اسرائیل در نیمه‌های شب که تعداد زیادی تلفات غیرنظامی بر جای گذاشته و باعث ایجاد رعب و وحشت و تاثیرات ماندگار آن در ساکنان غزه شده و نیز نقض جدی قوانین جنگی در استفاده بی رویه از سلاح‌های جنگی با شعاع بالا و بدون هدف آشکار نظامی به ویژه در مناطق پرجمعیت غزه.
همچنین در این گزارش آمده است که گروه های فلسطینی نیز در ژوئیه و اوت سال گذشته، 4881 موشک و 1753 خمپاره به سوی اسرائیل پرتاب کرده اند که منجر به کشته شدن 67 نظامی و 6 غیرنظامی و مجروح شدن حداقل 1600 اسرائیلی شده است که البته این رقم درمقابل تعداد کشته، زخمی و آواره شدگان فلسطینی، رقم بالایی نیست.
در ارزیابی گزارش از اسرائیل خواسته شده است که «این عادت بد خود را خاتمه دهد که همواره به اشتباه، انگشت اتهام به سوی دیگری نشانه میگیرد» همچنین گزارش اشاره کرده است که «پاسخگویی از سوی فلسطین نیز ناکافی است».
در مواردی نیز اظهار ناخشنودی از عدم همکاری یا توقف پروسه تحقیق از سوی اسرائیل شده است به ویژه در پرونده قتل 4 کودک در ساحلی در غزه در 16 جولای 2014.
این گزارش خواستار بررسی و مجازات مناسب ناقضین قوانین جنگ (از جمله فرماندهان و مقامات ارشد) در جریان جنگ 2014 از سوی اسرائیل و فلسطین شده است، و تغییر سیاستهایی که باعث کشتار غیرقانونی غیر نظامیان گردید.
کمیسیون همچنین در گزارش خود از دیگر کشورها و سازمان های بین المللی خواستار حمایت فعالانه از دادستان دادگاه جنایی بین المللی (ICC) شد، که در حال بررسی انجام یک پروسه تحقیق رسمی در این مسأله است.
این گزارش در پایان نیز ابراز امیدواری کرده است که بتواند گام کوچکی در پایان دادن به چرخه خشونت دراین منطقه بردارد.