راه کارهای کاهش کودک آزاری در کشور

جالب است بدانید در کشور آلمان کودک‌آزارانی که بیش از ۲۵ سال سن داشته باشند با نظر موافق کمیسیون پزشکی با استفاده از دارو عقیم می‌شوند. در سوئد نیز قانون مشابهی وجود دارد. در فرانسه و اسپانیا نیز تمهیداتی برای اجرای مورد مشابه انجام گرفته است.

روبرو شدن جامعه ایران با تعدد جرایم کودک آزاری درجامعه سبب شد تا در سال 81 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان تصویب شود. در این قانون کلیه اشخاصی که به سن هجده سال تمام نرسیده اند، مورد حمایت قرار می گیرند و هر نوع اذیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب شود به آنان صدمه جسمانی یا روانی و اخلاقی وارد شود و سلامت جسم یا روان آنان را به مخاطره اندازد، ممنوع است و مجازات دارد. به گزارش سلامت نیوز براساس این قانون کودک‌آزاری از جرایم عمومی محسوب می‌شود و نیاز به شاکی خصوصی ندارد٬ یعنی هرکس می‌تواند به محض دیدن مورد کودک‌آزاری آن را گزارش دهد و دادستان هم به‌عنوان مدعی‌العموم باید موضوع را پیگیری کند. حداکثر مجازاتی که در این قانون پیش بینی شده است 6 ماه حبس و 1 میلیون تومان جزای نقدی است. تصویب این قانون اگرچه خود، قدم بزرگی در کمک به کودکان قربانی محسوب می‌شد اما نواقص آن هنوز بسیار زیاد است.

مهمترین چالش این قانون، در خصوص قتل فرزند توسط پدر است که در ماده 220 قانون مجازات اسلامی گفته شده است که پدر یا جد پدری که فرزند خود را بکشد، قصاص نمی شود و به پرداخت دیه قتل به ورثه مقتول و تعزیر محکوم خواهد شد! این تعزیر هم با استناد به ماده 612 قانون مجازات اسلامی است که تصریح می‌کند در صورتی که فردی به قصاص محکوم و این حکم از او سلب شود به لحاظ جنبه عمومی جرم به سه تا 10 سال حبس محکوم می‌شود. این ماده باعث سوء استفاده برخی پدران قرار گرفته است و در موارد زیادی سبب فرار مجرم از مجازاتی در خورد شده است. در قانون سال 81 پدر همچنان به‌عنوان ولی کودک از قصاص معاف است. 

نواقص زیاد این قانون دولت را وادار ساخت تا به منظور کاهش خلاهای مربوط لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان را تصویب و آماده ارائه به مجلس شود. این لایحه نکات مثبت زیادی دارد از جمله اینکه در این لایحه پیش بینی شده تا کودکان هم بتوانند اعلام شکایت کنند که این مورد تا کنون در کشورمان سابقه نداشته است اما با این وجود در ماده 11این لایحه آمده است هر کس مرتکب قتل عمد یا ضرب و جرح عمدی کودک یا نوجوان شود و به هرعلتی قصاص نشود، علاوه بر پرداخت دیه طبق مقررات، حسب مورد به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مقرر قانونی محکوم خواهد شد. بنابراین از آنجا که باز هم به نوعی، درباره قصاص یا عدم قصاص پدر در صورت کشتن فرزند سکوت کرده است، می توان گفت هنوز هم در خصوص قتل فرزند امکان قصاص پدر وجود ندارد. آموزش به کودکان، نظارت و سرکشی از کودکانی که به خانه‌ای بازگشته اند که در آن موردآزار بوده‌اند، تصویب قانون برای حمایت از حقوق کودکان، تاسیس خانه های امن برای کودکان آسیب ‌دیده و ایجاد معاضدت‌های قضایی و حقوقی برای کودکان‌ ازجمله اقداماتی است که باید برای حمایت از کودکان در برابر چنین جرایمی صورت گیرد.

به گزارش سلامت نیوز، شیوا دولت آبادی، رییس انجمن حمایت از حقوق کودکان با بیان اینکه کودکان بیش از بزرگسالان نیازمند توجه و حمایت از جانب بزرگسالان هستند، گفت: «دلیل نیاز به حمایت و محبت این است که کودکان بدون حمایت بزرگسالان نمی توانند از پس زندگی خود برآیند. شکل گیری شخصیت، اعتماد، مسئولیت پذیری کودکان و شناخت جهان و انسان ناشی از روابط اولیه کودکان و بزرگسالان است و اگر این رابطه به ضرر کودک باشد و حمایتی از جانب بزرگسالان برای کودکان وجود نداشته باشد، منجر به آسیب پذیری ذهنی کودکان، غیر قابل اعتماد بودن دنیا از دید کودکان و آسیب پذیری آنها در برابر هر تجربه از زندگی می شود.» به گفته رییس انجمن روانشناسی ایران، اغلب کودکانی که به صورت مداوم مورد آزار قرار می گیرند، به ناچار خود را با شرایط آزار دهنده وفق می دهند که آسیب عمیق و دراز مدت در شخصیت کودکان دارد و منجر به افسردگی، عدم اعتماد به نفس و نبود نگاه مثبت به دنیا می شود، اما اگر آزار و اذیت حادثه ای باشد بنابر سن کودک آثار متفاوتی بر جای می گذارد همچنین برخی کودکان در روابطی قرار می گیرند که بزرگسالان کودکان را تهدید به افشا نکردن آزار و اذیت می کنند بنابراین به دلیل اینکه نمی تواند از کسی کمک بگیرد، آسیب های مضاعفی مانند فشار روانی را تجربه می کنند. وی افزود:« آزار های جنسی با تعرض به قلمرو بسیار خصوصی بدن شکل می گیرد و هر کدام از آزار ها بسته به شدت و مدت زمان آزار و اینکه آزارگر چه کسی بوده، عوارضی با شدت و شکل های متفاوت برجای می گذارد اما به طور عام شخصیت، اعتماد به نفس و کارایی کودک آسیب می بیند که در نتیجه با یک عارضه دراز مدت که نیاز به درمان دارد، مواجه می شود. باید توجه داشته باشیم که پیشگیری از کودک آزاری مانند همه موارد بهداشتی دیگر بهتر از درمان است و خانواده ها و مدارس باید به شکل مناسب تربیت شوند تا از کودک آزاری پرهیز شود.»

بیشترین کودک آزاری در خانواده ها اتفاق می افتد
دولت آبادی تصریح کرد: «طبق آمار بیشترین کودک آزاری در خانواده ها اتفاق می افتد، بنابراین خانواده باید در برابر نعمت الهی بزرگ کردن کودک مسئولیت پذیر باشند و به رشد و کمال کودکان بپردازند و باید به والدین آگاهی داده شود که کوچکترین رفتار آنها نیز در شخصیت و بالندگی کودکان موثر است و رفتار پرخاشگرانه والدین از آنها افرادی مضطرب، بی اعتماد به دنیا و افسرده می سازد. لازم است توجه کرد که هر گونه تحمیل بیشتر از توان تحمل یک انسان آزاردادن فرد است. مشکل خانواده ها این است که فشار کودکی خود را فراموش می کنند و آن را مجدد برای کودکان خود تکرار می کنند اما این کار درست نیست و والدین باید با کودکان همدلی کنند.»

نبود آموزش شیوه های فرزند پروری در سیستم آموزشی کشور
به گفته دکتر لیلا ارشد، عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان، انواع کودک آزاری جسمی، عاطفی، روحی و جنسی وجود دارد که در حال حاضر بیشتر با کودک آزاری جسمی، عاطفی و همچنین کودک آزاری آموزشی مواجه هستیم که در برخی از مکان های آموزشی کودکان به دلیل آموزش های سنگین و وظایف تحصیلی مورد آزار قرار می گیرند. ما در جامعه ای زندگی می کنیم که هیچ کدام از جوانان ما شیوه های فرزند پروری را آموزش نمی بینند و به همین دلیل در بسیاری از مواقع والدین رفتار خود را روش درست تربیتی می دانند. در قانون آمده است که تنبیه به قدر کفایت برای تربیت کودک مانعی ندارد اما تربیت، تنبیه به قدر کفایت تعریف نشده است.این عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان توجه در چند بخش را لازمه ی کاهش کودک آزاری دانست و گفت: ابتدا باید به ایجاد قوانینی به نفع و دوستدار کودکان در بخش قوانین پرداخت تا ما را به پیمان نامه جهانی حقوق کودک که در سال 1372 به امضا رسید، نزدیک کند و تغییرات باید در جهت منافع کودکان باشد. باید کار آموزشی و فرهنگی برای نوجوانان و جوانان صورت گیرد تا شیوه های فرزند پروری را آموزش ببینند و تنها در این صورت می توان با آموزش های گسترده، فرزندان را با مشکلات کمتری تربیت کرد.

لزوم وجود بانک اطلاعاتی برای ثبت کودک آزاری
ارشد وجود نهادی برای ثبت و ضبط اطلاعات کودک آزاری را مهم تر از هرگونه اقدامی دانست و افزود: کشور ما هیچ نهادی به عنوان بانک اطلاعاتی برای ثبت و ضبط اطلاعات کودک آزاری ندارد و شاید هر سازمانی اطلاعات جداگانه ای مبنی بر کودک آزاری داشته باشد اما تمامی این اطلاعات باید تحت نظر یک نهاد قرار بگیرد تا امکان ارائه اطلاعاتی در خصوص کودک آزاری در پایان هر سال به صورت اینکه در چه بخش هایی و چگونه و توسط چه کسانی کودک آزاری صورت گرفته به برنامه ریزان جهت برنامه ریزی برای کاهش کودک آزاری ارایه شود. همچنین ما هیچ بانک اطلاعاتی برای کسانی که آزار جنسی نیز رسانده اند وجود ندارد، بنابراین باید علاوه بر ایجاد بانک اطلاعاتی برای ثبت اطلاعات کودک آزاری، یک بانک اطلاعاتی برای افرادی که تجربه آزار جنسی نیز داشته اند ایجاد شود تا دیگر از این افراد برای کار با کودکان و نوجوانان استفاده نشود تا در نهایت از این طریق بتوان به پیشگیری و کاهش کودک آزاری پرداخت.

لزوم به کارگیری مددکاران اجتماعی در آموزش و پرورش
وی با اشاره به عدم وجود افرادی در مدارس که آشنا با مسائل اجتماعی کودک و در رابطه با آنها باشند، گفت: «سیستم نظارتی برای انتخاب افرادی که در آموزش و پرورش به آموزش و تربیت کودکان می پردازند، باید از مددکاران اجتماعی نیز استفاده کند تا این افراد با مسائل و مشکلات کودکان آشنایی داشته باشند و در ابتدا حتی حضور دو روز مددکاران اجتماعی در مدارس نیز می تواند کافی باشد. باید آموزش هایی به کودکان جهت محافظت از خودشان ارائه شود و همچنین تربیت جنسی را آموزش ببینند تا بدانند که قسمت هایی از بدن آنها خصوصی است و در صورت داشتن مشکلات از والدین، معلم و مدیر مدرسه کمک بگیرند که این روش هم یک راه پیشگیری از کودک آزاری است.»