نوشدارو بعد از مرگ یمنی‌ها

به گزارش سازمان دفاع از قربانیان خشونت به نقل از روزنامه اعتماد: اما از جمله خطرناک‌ترین بمب‌هایی که عربستان سعودی در جنگ یمن استفاده می‌کند، بمب‌های خوشه‌ای است که موجب بالا رفتن تلفات غیرنظامیان در یمن شده است. روی اکثر بمب‌های خوشه‌ای که عربستان از آنها علیه مردم یمن استفاده کرده، عکس پرچم‌ امریکا حک شده و عملا نحوه استفاده و هدایت این موشک‌ها نیز توسط امریکا به عربستان سعودی داده می‌شود.
در ماه‌های گذشته و با مشخص شدن این موضوع و نقش عیان امریکا در تلفات غیرنظامی یمن، افکار عمومی امریکا و قانونگذاران این کشور فشار فراوانی را روی کاخ سفید اعمال کردند تا امریکا فروش بمب‌های خوشه‌ای خود به عربستان سعودی را متوقف کند. حالا پس از گذشت ماه‌ها از این جریان، فارین پالیسی به نقل از یک منبع آگاه در کاخ سفید اعلام کرده که امریکا فروش بمب‌های خوشه‌ای به عربستان سعودی را متوقف کرده است. این را می‌توان نخستین گام ایالات متحده برای نشان دادن ناراحتی خود از عربستان سعودی در موضوع یمن دانست؛ اقدامی که شاید بتواند جلوی کشته و زخمی شدن صدها تن از شهروندان یمنی را در ادامه حملات هوایی سعودی‌ها به یمن بگیرد.
واشنگتن در بحث حمله عربستان به یمن متهم است که با فروش سلاح، آموزش، ارایه اطلاعات، پشتیبانی و سوختگیری به جنگنده‌های ائتلاف سعودی با آنها همکاری کرده است. از طرفی تحلیلگران معتقدند که امریکا منافع مالی و منطقه‌ای خود را در بحث مماشات و همکاری با عربستان سعودی در یمن در نظر گرفته است.
با این حال یک مقام ارشد کاخ سفید به فارین پالیسی گفت اطلاعاتی به دست آورده‌اند که بمب‌های خوشه‌ای در مجاورت مناطق غیرنظامی استفاده شده‌اند و همین مساله باعث بروز نگرانی‌ها به طور جدی در این خصوص شده است.
بمب‌های ممنوعه
بمب‌های خوشه‌ای CBU-١٠٥ توسط شرکت تکسترون وابسته به ایالت متحده تولید می‌شود. به گزارش سازمان عفو بین‌الملل، عربستان سعودی از این بمب در مکان‌های مختلف یمن از جمله صنعا استفاده کرده است. بمب‌های خوشه‌های حاوی بمب‌های کوچک‌تری هستند که به طور گسترده‌ای در منطقه مورد هدف قرار گرفته شده پخش می‌شوند و نه‌تنها احتمال تلفات را بالا می‌برد بلکه مجروحان زیادی را بر جای می‌گذارد. در این بین بمب‌های کوچک ممکن است بلافاصله منفجر نشوند و ماه‌ها یا حتی سال‌ها بعد منفجر شوند که این موضوع برای غیرنظامیان بسیار خطرناک است. استفاده از این سلاح‌ها در معاهده بین‌المللی منع استفاده از سلاح‌های خوشه‌ای که در سال ٢٠٠٨ تهیه شد ممنوع اعلام شد، اما کشورهایی از جمله امریکا و روسیه از حضور در این معاهده بین‌المللی خودداری کردند.
اما ایالات متحده برای کاهش نگرانی‌ها از تولید بمب‌های خوشه‌ای و استفاده از آن تلاش کرده تا صادرات آن را بسیار محدود کند و طبق قوانین امریکا، دولت در حالتی می‌تواند بمب‌های خوشه‌ای را صادر کند که احتمال خرابی آنها کمتر از یک درصد باشد و باید اطمینان حاصل شود که این بمب‌ها در مناطق غیرنظامی استفاده شود.
اکنون با توجه به حجم استفاده عربستان سعودی از بمب‌های خوشه‌ای این سوال به وجود آمده است که این نوع استفاده از بمب‌های خوشه‌ای با قوانین صادراتی امریکا مطابقت دارد یا خیر. گزارش‌های بین‌المللی حاکی از آن است که در حمله ماه دسامبر بمب‌های خوشه‌ای عربستان سعودی به بندر حدیده حداقل یک زن و دو کودک در داخل خانه‌های خود مجروح شده‌اند. همچنین دو غیرنظامی در یک حمله دیگر در نزدیکی روستای آل عمار زخمی شدند که اینها تعدادی از گزارش‌هایی است که دیده‌بان حقوق بشر آن را اعلام کرده است.

اما و اگرها در تصمیم احتمالی امریکا
دولت اوباما طی ماه‌های گذشته اگرچه بیانیه‌های در مورد خشونت‌ها در یمن صادر کرده است اما هنوز به صورت رسمی حمایت‌های نظامی و تاکتیکی خود به نیروهای ائتلاف را اعلام نکرده است. اما باید این واقعیت را پذیرفت با توجه به وابستگی دو طرفه ریاض- واشنگتن، امریکا نمی‌تواند به راحتی تعهدات خود نسبت به عربستان سعودی را کنار بگذارد. اما کارشناسان معتقدند که اگر امریکا صادرات بمب‌های خوشه‌ای را متوقف کند یک گام اساسی در جهت حفاظت از غیرنظامیان و همچنین جلوگیری از تلفات زیاد در جنگ خواهد بود.
اما گروه‌های بشردوستانه معتقدند که اگرچه منع فروش بمب خوشه‌ای اقدامی مهم به نظر می‌رسد اما با توجه به شرایط یمن کافی نیست. امریکا به تازگی قراردادی ٣/١ میلیارد دلاری از بمب‌های هوشمند با ریاض در ماه نوامبر را تایید کرده است. همچنین وزارت دفاع امریکا در سال ٢٠١٣ قرارداد ساخت ١٣٠٠بمب خوشه‌ای به ارزش ٦٤١ میلیون دلار را با عربستان سعودی به امضا رسانده است. اکنون اگر قانون منع ارسال بمب‌های خوشه‌ای به عربستان اجرایی شوند، تحویل این بمب‌ها نیز متوقف خواهند شد. اما حمل و نقل این سلاح و ساخت آنها به دلیل زمان بر بودن مشخص نیست چه زمانی به پایان می‌رسد و چه بخشی از آن هنوز تحویل داده نشده است. از ماه مارس سال ٢٠١٥ زمانی که عربستان سعودی عملیات نظامی خود را علیه مردم یمن آغاز کرد تاکنون حداقل ٦٢٠٠ نفر جان خود را از دست داده‌اند و نزدیک به سه میلیون نفر از خانه‌های خود آواره شده‌اند.

کنوانسیونی که امریکا نپذیرفت
بمب‌های خوشه‌ای از جمله سلاح‌هایی به شمار می‌آید که با توجه به تعدد و پراکندگی بمب‌های آن بیش از اینکه به نظامیان آسیب وارد کند به غیرنظامیان آسیب وارد می‌کند و بیش از اینکه جان افراد را بگیرد، جراحت‌های سنگین به بار می‌آورد. اسراییل از جمله استفاده‌کنندگان این بمب بود که در ماه آگوست ٢٠٠٦ در لبنان استفاده کرد و تلفات غیرنظامی آن تبدیل به کاتالیزوری برای آتش‌بس در لبنان و عقب‌نشینی رژیم صهیونیستی از جنوب این کشور شد. در سال ٢٠٠٧، چهل و هفت کشور جهان گرد هم آمدند و کنوانسیونی برای منع استفاده از این سلاح تهیه کردند که تاکنون ١٠٨ کشور آن را به امضا رسانده‌اند. نه ایالات متحده و نه عربستان سعودی هیچ یک این کنوانسیون را امضا نکرده‌اند. از طرفی ایالات متحده کماکان به فروش بمب‌های خوشه‌ای به صورت پراکنده به هند، تایوان و کره جنوبی ادامه می‌دهد. طبق گزارش‌ها امریکا نیز از این بمب‌ها در جنگ سال ٢٠٠٣عراق استفاده کرده است و حتی بمب‌های عمل نکرده امریکا نیز در عراق کشف شد. بمب‌های خوشه‌ای را می‌توان خطرناک‌ترین سلاح متعارف جهان دانست که تلفات غیرنظامی فراوانی را همراه خود به بار می‌آورد و تجهیز کشوری مانند عربستان به این سلاح، اثرات آن را نیز زیان بار‌تر می‌کند.