بازگشت جنبش ضد نژادپرستی در آمریکا

افزایش اعتراض های مردمی به دنبال کشته شدن یک جوان سیاه پوست نیویورکی توسط پلیس در شهرها و ایالت های گوناگون آمریکا بار دیگر نشان داد که افزون بر وجود شکاف هویتی- نژادی در این کشور، جنبش های ضد نژادپرستی نیز در حال بازگشت است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان دفاع از قربانیان خشونت به نقل از ایرنا، حادثه شهر «فرگوسن» آمریکا که در آن یک جوان سیاه پوست توسط پلیسی سفیدپوست کشته شد، به دنبال افزایش اعتراض های مردمی بار دیگر نشان داد که فضای جامعه آمریکا دچار بی عدالتی هویتی- نژادی است.

در حالی که اعتراض های مردمی در شهرهای مختلف آمریکا به حادثه شهر فرگوسن ادامه داشت، روز پنجشنبه سیزدهم آذر نیز در حادثه ای مشابه در نیویورک، مردی سیاه پوست توسط پلیس خفه شد. پس از این رخداد، هنگامی که روز شنبه پانزدهم آذر هیات منصفه دادگاهی در این شهر، پلیس سفیدپوست را تبرئه کرد، اعتراض های سراسری، بیشتر ایالت های آمریکا را در برگرفت.

در پی افزایش اعتراض ها و به منظور جلوگیری از ناآرامی های بیشتر در این کشور، وزارت دادگستری آمریکا وعده داد که کمیته ای را مامور تحقیق در این زمینه خواهد کرد.

بیشتر این راهپیمایی های اعتراضی به صورت صلح آمیز برگزار شد. با این حال، در جریان این تظاهرات و راهپیمایی های اعتراضی روز جمعه چهاردهم آذر بیش از 300 تن دستگیر شدند.(1)

از دیگر سو، بسیاری از نهادهای حقوق بشری بین المللی به ویژه سازمان ملل متحد با واکنش به اقدام های پلیس آمریکا، توجه بیشتر مقام های آمریکایی به رفع تبعیض نژادی را خواستار شدند.

در این زمینه «استفان دوجاریک» سخنگوی دبیرکل سازمان ملل، روز شنبه در بیانیه ای با ابراز خشنودی از تصمیم وزارت دادگستری آمریکا برای پیگیری این مساله، از مسوولین آمریکایی خواست تا به خواسته های مردم این کشور در رابطه با رفع تبعیض نژادی و خشونت نیروهای پلیس علیه مردم تلاش بیشتری کنند.

وی این واقعه و تظاهرات اعتراضی به دنبال آن را نشانه انتظار مردم این کشور مبنی بر مسوولیت پذیری و توجه بیشتر پلیس در رابطه با مردم آمریکا دانست.(2)

اعتراض های گسترده به رخدادهای تبعیض نژادی در آمریکا نشان داد که فضای این کشور به دنبال زنده کردن جنبش ضد تبعیض نژادی است.

در حالی که سیاه پوستان،13درصد از جمعیت آمریکا را تشکیل می دهند، 28 درصد از افراد بازداشت شده (2010)، 32درصد از افراد کشته شده در حوادث زمان دستگیری (2003- 2009) و 42 درصد از افراد در صف اعدام (2012) این گروه از جامعه آمریکا را تشکیل می دهد.(3)

از این رو، به نظر می رسد فضای هویتی جامعه آمریکا نشان از یک نابرابری هویتی- نژادی دارد که با برخوردهای نژادی از سوی پلیس تشدید شده است.

حتی «باراک اوباما» رییس جمهوری آمریکا، نیز روز جمعه به این موضوع واکنش نشان داده و گفت: «وقتی قانون در این کشور با همه افراد برخوردی یکسان نداشته باشد، مشکل آفرین است و این وظیفه من به عنوان رییس جمهوری است به حل آن کمک کنم».(4)

آنچه در این میان اهمیت گسترده تری دارد، واکنش جامعه آمریکا است؛ جامعه ای که با وجود گذشت 57 سال (1957م) از جنبش ضد تبعیض نژادی در این کشور، هنوز دچار روندهای تبعیض نژادی است. اما همانطور که پیش از این در جنبش موسوم به «وال استریت»(2012- 2011)، جامعه آمریکا برای رفع تبعیض اقتصادی تلاش کرده بود، با احیا و بازگشت جنبش ضد تبعیض نژادی، جامعه آمریکا به دنبال رفع نابرابری های هویتی- نژادی بر ضد سیاه پوستان است که برای سال های طولانی نه تنها این تبعیض ها رفع نشده بلکه ادامه نیز داشته است.

در فرجام، به نظر می رسد آنچه در آمریکا به عنوان اعتراض های خیابانی و مدنی رخ می دهد، تنها مبارزه با نژادپرستی نیست بلکه به عنوان یک روند و فرایند تازه از بازگشت جنبش های اجتماعی است که پیش از این، تنها در دهه 60 میلادی مشاهده شده است. در این مسیر، آمریکا افزون بر اینکه بایستی به تغییر در ساختارهای امنیتی و پلیسی خود اقدام کند، با توجه به برون دادهای اجتماعی، لازم است وضعیت هویتی- نژادی خود را نیز بهبود بخشد.