مجازاتهای جایگزین حبس و سرنوشتهای دیگری که برای زندانیان رقم میخورد
مجازاتهای جایگزین حبس و سرنوشتهای دیگری که...
مطابق با ماده 64 قانون جدید مجازات اسلامی، مجازاتهای جایگزین حبس عبارت از «دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی، جزای نقدی روزانه و محرومیت از حقوق اجتماعی که در صورت گذشت شاکی و وجود جهات تخفیف با ملاحظه نوع جرم و کیفیت ارتکاب آن، آثار ناشی از جرم، سن، مهارت، وضعیت، شخصیت و سابقه مجرم، وضع بزهدیده و سایر اوضاع و احوال، تعیین و اجرا میشود». در دیدار مسئولان عالی قضایی با رهبر معظم انقلاب در 9 تیرماه 95 نیز این موضوع از سوی معظم له مورد تأکید قرار گرفت. حضرت آیت الله خامنه ای برنامه محوری و زمان بندی برای اجرای برنامه ها، پیشگیری از جرم و اصلاح قوانین را از دیگر الزامات اهمیت بسیار بالای قوه قضاییه و خروجی مطلوب این قوه برشمردند و با تأکید مجدد بر لزوم کاهش مجازات حبس گفتند: باید با استفاده از افراد صاحب نظر و کارشناسان مجرب، برای مجازات های جایگزین زندان برنامه ریزی و طراحی شود.
دو هفته پس از بیانات مهم رهبر معظم انقلاب در این زمینه، معاون نظارت و بازرسی دیوان عالی کشور اعلام کرد که پس از این مرتکبین جرائم عمدی که مجازات قانونی آنها 3 ماه حبس باشد مطلقا باید به جای حبس به مجازات جایگزین حبس محکوم شوند و اقدام مهم دیوان عالی کشور در این زمینه به استفاده از مجازاتهای جایگزین حبس شتاب داد. با اجرای مجازاتهای جایگزین حبس همچون ۵۴۰ ساعت خدمات عمومی رایگان در شهرداری گنبد، ۱۸۰ ساعت خدمات عمومی رایگان شامل پاکسازی حاشیه جادهها از زبالههای رها شده، ۲۰۰ ساعت خدمات عمومی رایگان در امامزاده یحیی بن زید گنبد کاووس به جای تحمل حبس در زندان، اجرای احکام سبز، کاشت ۶۰۰ اصله درخت و ... سرنوشت دیگری برای برخی از زندانیان رقم خورده است.
حکم جایگزین قابلیت تنبه و بازدارندگی بیشتری دارد
قاضی نقیزاده رئیس شعبه ۱۰۲ دادگاه کیفری ۲ شهرستان گنبد کاووس معتقد است زندان اثرات مادی و روانی جبران ناپذیری بر مجرم و خانواده او میگذارد که با مجازات جایگزین حبس میتوان آن را کاهش داد. فراهم کردن امکان پذیرفته شدن محکومین در جامعه و پیشگیری از رفتار ضد اجتماعی آنان، به حداقل رسیدن حس انتقام در فرد محکوم و کاستن از هزینه نگهداری زندانی شامل پوشاک، خوراک و حفاظت مهمترین مزایای مجازاتهای جایگزین حبس است.
قاضی خوش ذوق گنبدی که در طی ۴ سال، ۵۰۰ مجازات جایگزین صادر کرده است، میگوید: مجازات کیفری فقط به معنای حبس مجرمان، پشت میلههای زندان نیست، اما اگر قاضی به این نتیجه برسد حکم جایگزین قابلیت تنبه و بازدارندگی بیشتری برای این افراد دارد میتواند نسبت به صدور آن اقدام کند. البته دادگاه در تعیین مجازات، سن، شخصیت متهم، نحوه ارتکاب جرم، میزان خسارت وارده به شاکی یا جامعه، سابقه کیفری متهم و اوضاع و احوالی را که موجب وقوع جرم شده است، در نظر میگیرد.
به گفته وی از سال ۹۲ مجازات جایگزین صادر و بیشتر متهمها را به خرید کتاب محکوم کردهام. مجازات اصلی این افراد طبق قانون، زندان و حبس است، اما با رای جایگزین به خرید کتاب محکوم شدند.
احکام سبز جایگزینی برای حبس
رئیس کل دادگستری کهگیلویه وبویراحمد هم از صدور احکام سبز به عنوان مجازاتهای جایگزین حبس خبرداده و گفته است: در راستای مجازاتهای جایگزین حبس برای مرتکبان تصرف عرصه منابع ملی و تخریب محیط زیست احکامی تحت عنوان احکام سبز صادر میشود. وی با تاکید بر استفاده از مجازاتهای جایگزین حبس می افزاید: دادگستری استان به جای مجازات حبس، جزای نقدی و مجازاتهای تادیبی و تعزیری مجرمانی را که به عرصه ملی تجاوز و آن را تخریب میکنند به غرس نهال در محدوده مورد تصرف و نگهداری از آن به مدت یک تا سه سال ملزم میکند.
برای تمام محکومان نمی توان مجازات حبس را در نظر گرفت
دادستان عمومی و انقلاب شهرستان فردیس هم در پاسخ به این سوال که مجازاتهای جایگزین حبس در کاهش جمعیت کیفری تاثیر گذار است یا خیر؟ میگوید: به طور قطع مجازاتهای جایگزین حبس بر کاهش آمار زندانیان تاثیر گذار است، همواره با مقوله جرم مواجه هستیم، در هر جامعهای که شکل میگیرد مقرراتی برای آن جامعه تصویب میشود، عدهای از افراد از مقررات تخطی میکنند و جامعه برای نظم دهی مجدد همواره ضمانتهای اجرایی متعددی را اجرا میکند، یکی از این مجازاتها حبس و زندان است. این قاضی درباره مجازاتهای جایگزین حبس نیز میگوید: مجازاتهای جایگزین حبس تأسیس جدیدی است که قضات همواره با آن آشنا میشوند، درجرائم زیست محیطی احکام خوبی در راستای مجازاتهای جایگزین حبس صادر میکنند در مجازاتهای جایگزین حبس فرد متوجه اشتباهش میشود و در صورتی که اقداماتی را مجرم و متهم انجام داده و به شخص یا جامعه آسیب رسانده است، جبران خسارت وارده صورت میگیرد.
منبع و مشروح خبر: خبرگزاری میزان
عکس: همشهری