به سوی پیمان جهانیِ نوین مهاجرتی

دبیرکل سازمان ملل متحد در بیانیه جدیدی با تمرکز روی موضوع مهاجرت در سطح بین‌الملل تاکید کرد: مدیریت مهاجرت یکی از بزرگترین چالش‌های همکاری بین‌المللی زمان ما است. متن کامل بیانیه آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد به شرح زیر است:

"مهاجرت به رشد اقتصادی توان می‌دهد، نابرابری‌ها را کاهش داده و جوامع گوناگون را به هم نزدیک می‌کند. در عین حال منبع تنش‌های سیاسی و فجایع انسانی نیز هست. اکثریت مهاجران به گونه‌ای قانونی زندگی و کار می‌کنند. اما اقلیتی اندک و ناامید زندگی خود را به خطر می‌اندازند تا به کشورهایی روند که در آنجا با سوء رفتار و سوء ظن رو به رو می‌شوند. فشارهای جمعیتی و اثرات تغییرات اقلیمی بر جوامع آسیب پذیر، احتمالا موجب افزایش مهاجرت در سال‌های آتی خواهد شد. به عنوان جامعه جهانی، ما با انتخابی رویارو هستیم. آیا می‌خواهیم مهاجرت منبع منزلت و همبستگی بین‌المللی یا مظهری برای رفتار غیرانسانی و اختلاف اجتماعی باشد؟

امسال دولت‌ها پیمان جهانی برای مهاجرت را در سازمان ملل متحد مورد بحث قرار خواهند داد. این نخستین توافق فراگیر بین‌المللی در نوع خود است. معاهده‌ای عادی نخواهد بود و هرگز هیچ الزامی بر کشورها تحمیل نخواهد کرد. در عوض، فرصتی استثنایی برای رهبران است تا با پندارهای غلط پیرامون مهاجران مبارزه کرده و دیدگاه مشترک درباره چگونه مفید بودن مهاجرت برای همه ملت‌ها می‌تواند ایجاد کند. این وظیفه‌ای فوری است. ما شاهد بوده‌ایم هنگامی که مهاجرت گسترده رخ می‌دهد، بدون ساز و کار موثر برای مدیریت آن، چه اتفاقی خواهد افتاد. جهان از ویدیوی اخیر که مهاجران را به عنوان برده به فروش می‌رساندند، منقلب شد.

به همان اندازه که این تصاویر ترسناک بودند، رسوایی اصلی این است که هزاران مهاجر از سرنوشت مشابه رنج می‌برند بدون اینکه جایی ثبت گردد. تعداد بیشتری در دام کارهای تحقیرآمیز و پرمخاطره گرفتارند که به هر حال همانند بردگی است. امروزه شش میلیون مهاجر در دام کار اجباری اغلب در اقتصادهای توسعه یافته گرفتارند. چگونه می‌توانیم به این بی عدالتی‌ها خاتمه دهیم و جلوی تکرار آنها را در آینده بگیریم؟ در راستای معرفی مسیر سیاسی درباره آینده مهاجرت، معتقدم سه موضوع اصلی باید مباحث پیمان را هدایت کند. نخست اینکه منافع مهاجرت را که غالبا در مذاکرات عمومی نادیده انگاشته می‌شوند، به رسمیت شناخته و تقویت نماییم.

مهاجران کمک بزرگی به کشورهای میزبان و مبدأ می‌کنند. آنان مشاغلی که نیروهای کار محلی مایل به انجام آن نیستند را به دست گرفته و فعالیت‌های اقتصادی را تقویت می‌کنند. بسیاری از مهاجران مبتکر و کارآفرین هستند. تقریبا نیمی از همه آنان، زن هستند که در پی زندگی و فرصت‌های کاری بهتر به سر می‌برند. مهاجران همچنین کمک کنندگان اصلی توسعه بین المللی از راه ارسال پول حاصل از کار خود به کشورهای مبدأ هستند. این پول‌ها شامل ۶۰۰ میلیارد دلار در سال گذشته بود که سه برابر کمک‌های توسعه‌ای است. چالش‌ اساسی به حداکثر رساندن منافع این گونه مهاجرت مولد و منظم و در عین حال از بین بردن سو رفتار و تعصبی است که زندگی را برای اکثریت مهاجران به جهنم تبدیل می‌کند. دوم، کشورها نیاز دارند حکومت قانون را تقویت کرده همچنین بر مدیریت و حمایت از مهاجران در راستای منافع اقتصادها و جوامع‌شان و خود مهاجران تاکید کنند.

مسئولانی که موانع اصلی بر سر راه مهاجرت قرار می‌دهند یا محدودیت‌های شدید بر فرصت‌های کاری مهاجران اعمال می‌کنند، موجب آسیب اقتصادی به خود می‌شوند، زیرا باعث تحمیل موانع بر نیازهای کاری منظم و قانونی می‌گردند. بدتر اینکه آنان بدون هیچ قصدی موجب مهاجرت غیرقانونی می‌شوند. مهاجران مشتاق که از راه قانونی مهاجرت محروم می‌شوند، نهایتا به روش‌های غیر عادی روی می‌آورند. این امر نه تنها آنان را در وضعیت آسیب پذیری قرار می‌دهد، بلکه اختیار دولت‌ها را تحلیل می‌برد. در واقع بهترین راه پایان دادن به انگ غیر قانونی بودن مهاجرت و سو رفتار با مهاجران این است که دولت‌ها مسیرهای قانونی بیشتری برای مهاجرت ارائه کنند، محرک‌ها برای افرادی که قانون شکن هستند را بردارند و در عین حال نیازهای بازارهای کاری خود برای نیروی کار خارجی بهتر رفع کنند.

همچنین کشورها نیاز دارند از نزدیک با هم به منظور سهیم شدن در منافع مهاجرت همکاری نمایند. برای مثال از راه مشارکت برای شناسایی شکاف‌های مهارتی چشمگیر در یک کشور که مهاجران شایسته از کشور دیگری می‌توانند این شکاف‌های مهارتی را پر کنند. سوم و در نهایت، ما نیاز به همکاری گسترده‌تر بین‌المللی برای حمایت از مهاجران و پناهندگان آسیب پذیر داریم و باید رژیم حمایتی منزلت پناهندگان را در راستای حقوق بین‌الملل برقرار سازیم. سرنوشت هزاران نفری که در تلاش‌های ناکام برای گذر از دریاها و صحراها کشته می‌شوند، فقط فاجعه انسانی نیست. این نشان دهنده شکست سیاست‌های بحرانی است: جا به جایی‌های وسیع و نامنظم در وضعیت‌ها ناامیدانه حسی را ایجاد می‌کند که مرزها در معرض تهدید قرار دارند و دولت‌ها کنترل اوضاع را در دست دارند.

در عوض این وضعیت باعث کنترل سختگیرانه مرزها می‌شود که ارزش‌های جمعی ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد و کمک به دائمی شدن فجایعی می‌کند که غالبا در سال‌های اخیر شاهد افزایش آنها بوده‌ایم. باید به تعهدات اساسی خود در حفاظت از زندگی و حقوق بشر آن مهاجرانی عمل نماییم که نظام فعلی نتوانسته از آنان حمایت کند. باید اقدام فوری به منظور کمک به آنانی انجام دهیم که اینک در دام اردوگاه‌های انتقالی چه در آفریقای شمالی یا آمریکای مرکزی گیر افتاده‌اند یا در معرض خطر بردگی یا رویارویی با وضعیت دشوار هستند. باید همچنین گام‌هایی برداریم برای مثال از راه کمک‌های توسعه‌ای، تلاش‌هایی در راستای کاهش اثرات اقلیمی و پیشگیری از درگیری‌ها و مانع جابجایی نامنظم مردم در آینده شویم. مهاجرت نباید به معنای رنج باشد.

هدف ما باید جهانی باشد که در آن کمک‌های مهاجرت به کامیابی، توسعه و اتحاد بین‌المللی مورد استقبال قرار گیرد. این امر در توان جمعی ما برای دستیابی به این هدف است. امسال پیمان جهانی می‌تواند سنگ بنای مسیری به سوی ایجاد مهاجرتی باشد که به گونه‌ای واقعی برای همه مفید است."

منبع: خبرگزاری ایسنا

عکس: یورونیوز