نشاط دوران کودکی، تضمینِ پیشگیری ازاعتیاد، دربزرگسالی

سعید منتظرالمهدی سخنگو و معاون پیشگیری، فرهنگی، درمان و کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر امروزه روز کمتر کسی را می‌توان سراغ گرفت که دوران کودکی، یعنی از بدو تولد تا ۱۲ سالگی را مهم‌ترین و حساس‌ترین دوره رشد و تحول آدمی نداند. آنگونه که متخصصان و نظریه‌پردازان روانشناسی تحولی نشان داده‌اند در این سال‌های آغازین زندگی است که: اولاً: ساختارهای اصلی مغز بارور و نضج پیدا می‌کنند، ثانیاً: ذهن و فرآیندهای بنیادی آن شکل می‌گیرند، ثالثاً: هسته‌های اصلی شخصیت فرا می‌بالند و رابعاً: خمیر مایه اصلی و اولیه خلق و خو ریخته می‌شود.
چگونگی و کیفیت شکل‌گیری هر یک از چهار عنصر مهم مغز، ذهن، شخصیت و خلق خو در سال‌های کودکی، در وهله اول متأثر از شرایط «درون خانواده» و در وهله بعد متأثر از وضعیت درون «مدرسه» است. از همین روی است که این دو محیط، بویژه محیط خانواده و حال و هوای روانی و تربیتی آن، «هم» می‌توانند فردی «مقاوم» در برابر سختی‌های روزگار و «تاب آور» در برابر انواع فشارها و تنیدگی‌های زندگی بار آورند و «هم» می‌توانند کودک در حال رشد و نمو را به عنصری «شکننده» و آسیب پذیر در برابر چم و خم روزگار تبدیل کنند. انبوه شواهد مطالعاتی، خاصه یافته‌های عصب شناسی(Nuoro science) و نتایج به دست آمده از طریق پژوهشگران رشته نوین «علم نشاط» (the science of happiness)، نشان داده‌اند که یکی از متغیر‌های مهم مرتبط با گرایش و عدم گرایش به انواع آسیب‌های اجتماعی-روانی در دوران جوانی و بزرگسالی، نشاط(شادابی) ایجاد شده در دوران کودکی است.به بیان روشن تر، یافته‌های تجربی نشان داده‌اند آن دسته از افرادی که دوران کودکی خود را در محیط خانوادگی سرشار از وجد، نشاط، شادی، رضایت، صمیمیت و دلبستگی عاطفی گذرانده‌اند در بزرگسالی در برابر «وسوسه‌های آسیب‌زا» بویژه گرایش به مواد افیونی و می‌بارگی مقاوم خواهند بود و در دام «اعتیاد» و آسیب گرفتار نخواهند شد به همین سبب متخصصان این قلمروها بر ضرورت خلق محیط خانوادگی نشاط‌آمیز و عاری از جنگ و کشمکش برای کودکان تأکید می‌ورزند.
در تبیین تأثیر تضمینی «نشاط دوران کودکی» در «پیشگیری از اعتیاد بزرگسالی» می‌توان دلایل مختلفی را یادآور شد و یکی از آن دلایل آن است که نشاط کودکی موجب پختگی و رشد مطلوب «مراکز لذت» مغز می‌شود. این عامل نیز به نوبه خود مانع از آن می‌گردد که فرد در بزرگسالی در پی جست‌و‌جوی لذت‌های تصنعی و تخریبگر ذهن و مغز خود برآید.دلیل دوم آن است که نشاط کودکی موجب شکل‌گیری «ذهن نرمال» می‌گردد. ذهن نرمال نیز به فرد کمک می‌کند تا از عوامل آسیب‌زایی نظیر مواد افیونی بپرهیزد. دلیل سوم آن است که نشاط، آدم‌ها را برونگرا و خوش خلق می‌سازد و مانع از «روان رنجوری» آنان می‌شود. این عوامل نیز دژ نیرومندی هستند که افراد را در برابر هر نوع اعتیادی مقاوم می‌سازند. خلاصه آنکه، دوران کودکی سهم و نقش شگرفی در آینده انسان‌ها برعهده دارد و هماره درادبیات دینی و توصیه‌های نبی مکرم اسلام درخصوص توجه ویژه به این دوران اشاره شده است (علیکم بالاحداث). چنانچه این دوران در محیطی عاری از فشار و تنش سپری گردد و به گونه‌ای نشاط انگیز پشت سر نهاده شود، می‌توان آینده امیدبخش، سالم و عاری از اعتیاد برای فرد پیش‌بینی کرد.

منبع: روزنامه ایران